Interview Evidence-based werken: effectiever en cliëntgerichter
_w960.jpg "Evidence-based werken: effectiever en cliëntgerichter")
Kuiper noemt drie belangrijke argumenten om evidence-based, steeds vaker evidence-informed genoemd, te werken. 'De kwaliteit van de beslissing wordt beter, omdat je die samen en evidence-informed neemt. Zo’n gezamenlijk genomen besluit is ook beter uit te voeren. Je bent het samen eens, dat levert een uitvoerbaar plan op. Ten derde lijkt het mij ethisch juist om samen met de client te beslissen en de client te informeren over alle behandelopties, de voor- en de nadelen.'
Ontwikkeling werkwijze
Kuiper was vanaf het begin betrokken bij het ontwikkelen van evidence-based practice voor paramedische beroepen. Hij was destijds directeur van de paramedische opleidingen in Rotterdam. 'Nadat rond 1995 in Canada evidence-based medicine was ontstaan, zijn wij gaan kijken hoe we het toepasbaar konden maken voor paramedische beroepen.'
Het leidde tot de eerste studieboeken over evidence-based practice voor verpleegkundigen en paramedici. Aanvankelijk richtten die zich vooral op uitleg over de methodiek en het zoeken naar wetenschappelijk bewijs in individuele artikelen. Kuiper: 'Later kwamen daar evidence-based richtlijnen en systematic reviews bij. De ontwikkelingen gingen snel en in elke nieuwe editie namen we die mee.'
Evidence-based practice en de toekomst
De zorg en het sociaal domein kennen uitdagende duurzaamheidsvragen voor de toekomst. Hoe houden we de zorg betaalbaar en uitvoerbaar? Wat doen we wel en wat niet? 'Ook hier is een grote rol weggelegd voor evidence-based practice', meent Kuiper. 'Als je het goed toepast, zet je geen zorg in die niet nodig is en doe je geen dingen die schadelijk zijn. Evidence-based practice helpt om efficiënter te werken, zonder de ziel eruit te halen.'
Evidence-based practice helpt om efficiënter te werken, zonder de ziel eruit te halen.
Evidence beest
Niet iedereen reageerde enthousiast. Sommigen zagen de nieuwe werkwijze als ‘kookboekgeneeskunde’. “Er werd zelfs gesproken over het evidence beest”, vertelt Kuiper. “Hoewel er altijd aandacht was voor de cliënt en de context, lag de nadruk in het begin misschien wel veel op het wetenschappelijke bewijs. Met name in het sociaal werk werd de methodiek daardoor minder warm omarmd.”
Inmiddels is evidence-based practice breed bekend, maar de mate van toepassing hangt sterk af van de beroepsgroep en de werkomgeving. Kuiper: “In een academisch ziekenhuis is het allemaal goed geregeld, met toegang tot databases en vakliteratuur bijvoorbeeld. Werk je in een wijkteam in Rotterdam-Zuid, dan moet je wellicht op je eigen mobieltje kijken wat er open source beschikbaar is.”
Ruimte voor verbetering
Er zijn voor verpleegkundige en paramedische beroepen veel evidence-based richtlijnen ontwikkeld, die op grote schaal worden toegepast. Het spannende deel ligt volgens Kuiper in het écht afstemmen op de wensen van de cliënt. Hier ziet hij nog ruimte voor verbetering. “Ik heb dat in mijn beginjaren als ergotherapeut zelf ook ervaren. Ik gaf tips aan een jonge man met AIDS over het omgaan met vermoeidheid, keurig gebaseerd op mijn professionele en wetenschappelijke kennis. Die man antwoordde: ‘Ik heb nog maar een paar maanden te leven, wat een onzin dat ik zuinig op mijn energie moet zijn’.”
Evidence-informed werken, op grond van wederzijdse informatie, biedt hier een oplossing. Kuiper: “Je vormt een alliantie: er is vertrouwen in elkaar en je bent het eens over werkzame doelen. Het proces wordt effectiever en het werkt voor beide partijen prettiger.”
Chris Kuiper combineert drie banen. Hij is directeur innovatie en kwaliteit bij iHub onderwijs en familiezorg, lector op de Hogeschool Leiden en bijzonder hoogleraar op de Universiteit van Amsterdam. Kuiper is redactielid van o.a. Evidence-based practice voor verpleegkundigen en Evidence-based practice voor paramedici.
