Voorwoord bij de Nederlandse vertaling 5

Proloog: de orthodoxieën van het onderwijsonderzoek 9

1 Over theorieën, modes en het belang van pragmatisme 15

1.1 Inleiding: verdwaald in andermans theorieën 15

1.2 Over modes en bekentenissen 16

1.3 Wat is theorie? 18

1.4 Theorieën over onderwijskundig en sociaalwetenschappelijk onderzoek 20

1.5 Drie opties of een integratieve benadering? 23

1.6 De lastigste vraag: waarom zouden we überhaupt onderzoek doen? 24

1.7 Conclusie: pragmatisch zijn zonder pragmatist te worden 28

2 Onderwijs verbeteren? 29

2.1 Inleiding: onderwijs verbeteren door middel van onderzoek 29

2.2 De tien TLRP-principes voor effectief onderwijs 31

2.3 Onderwijsverbetering: effectiviteit of verandering in de richting van iets beters? 

2.4 Onderwijs laten werken: causaliteit of complexiteit? 40

2.5 De praktische rollen van het onderzoek 45

2.6 Conclusies 46

3 Waarom ‘wat werkt’ niet genoeg is 49

3.1 Inleiding: moet onderwijs een evidence-based professie worden? 49

3.2 Bewijs over ‘wat werkt’? 52

3.3 Epistemologie: representatie of transactie? 53

3.4 Ontologie: causaliteit of complexiteit? 56

3.5 Praktijk: toepassen of invoegen? 58

3.6 Conclusie: van evidence-based naar value-based onderwijs 60

4 Onderwijs als praktijk 65

4.1 Inleiding: een pleidooi voor een praktische insteek 65

4.2 Het verleden: de deliberatieve traditie 68

4.3 Het heden: wat is er anders? 72

4.4 De toekomst: wat staat ons te doen? 75

4.5 Conclusie 77

5 Configuraties van onderwijsonderzoek 79

5.1 Inleiding 79

5.2 De Anglo-Amerikaanse configuratie 81

5.3 De status van educational theory 85

5.4 De continentale configuratie 88

5.5 De pedagogiek als academische discipline 90

5.6 Discussie 93

6 Professionaliteit, democratie en de onderwijspraktijk 97

6.1 Inleiding: onderwijs, kwaliteit en de cultuur van het meten 97

6.2 De democratisering van klassieke professionaliteit 101

6.3 Drie postdemocratische verstoringen 102

6.4 Kan de ruimte voor democratische professionaliteit herwonnen worden? 108

6.5 Een conceptie van de professional en van professionaliteit 109

6.6 Een conceptie van democratie 110

6.7 Conclusies 111

7 Kennis nader beschouwd 113

7.1 Inleiding: epistemologie en het geest-wereldschema 113

7.2 De transactionele kentheorie 115

7.3 Ervaring, werkelijkheid en kennis 118

7.4 Consequenties van Deweys pragmatisme 121

7.5 Conclusie: voorbij objectivisme en relativisme 123

8 De politieke economie van wetenschappelijk publiceren 127

8.1 Inleiding: het tovenaarsleerlingsyndroom 128

8.2 Is er een uitweg? 130

8.3 Draait het in de kennisindustrie inderdaad om kennis? 131

8.4 Een rationaliteitscrisis 135

8.5 Conclusies 139

Epiloog: te veel onderzoek? 141

Literatuur 144

Over de auteur 152