Ter observatie opgenomen

‘De verdachte wordt ter observatie opgenomen in het Pieter Baan Centrum’. Als deze zin voorkomt in een nieuwsbericht is er meestal sprake van een ernstig delict, waarbij de vraag is of de verdachte toerekeningsvatbaar was. Dit boek biedt een kijkje in de observatiekliniek en laat zien hoe verdachten in de afgelopen zeventig jaar zijn onderzocht. Daarbij passeert een aantal bekende zaken de revue, zoals die van de Duitse SS’er Kotälla (van de ‘drie van Breda’), Gerrit de Stotteraar en Volkert van der G.

Deze terugblik op zeventig jaar Pieter Baan Centrum laat zien hoe onderzoeksmethoden en opvattingen over toerekeningsvatbaarheid veranderden. De inschatting van de kans op recidive en de ideeën over terbeschikkingstelling evolueerden eveneens. Nieuwe wetenschappelijke inzichten deden hunintrede, terwijl de kliniek ook geregeld het hoofd moest bieden aan druk vanuit politiek en maatschappij. Steeds zocht de kliniek daarbij naar het juiste evenwicht tussen de observatietaak en de noodzaak tot beveiliging, oftewel tussen vrijheid en repressie. Ondanks alle veranderingen bleef het Pieter Baan Centrum onmisbaar in de rechtspraak en opmerkelijk trouw aan haar oorspronkelijke taakstelling: observeren, beoordelen en rapporteren.