Beroepsethiek voor pastores

Van de website van de Vereniging van Pastoral werkenden
Beroepsethiek voor pastores is het eerste boek in het Nederlandse taalgebied, dat in zijn geheel gewijd is aan de ethische vragen waar pastores mee geconfronteerd worden. Het boek is geschreven door Jacques Schenderling, theoloog en ethicus, momenteel werkzaam als predikant in de PKN. Iemand die ? vanaf de werkvloer ? recht van spreken heeft. Zijn boek vormt een eerste goede aanzet tot een systematische reflectie over pastorale beroepsethiek. Tegelijkertijd is het als werkboek, voorzien van een serie vragen na afloop van ieder hoofdstuk, goed materiaal voor zelfstudie en collegiaal beraad.
De auteur maakt helder dat de sociologische roltheorie als uitgangspunt erg geschikt is om de eigenheid en de spanningen van het kerkelijk ambt onder woorden te brengen. Hij maakt ook aannemelijk hoe het ethisch zelfverstaan van de christelijke gemeente in het Nieuwe testament funderend is voor de ontwikkeling van de ambtsethiek. Daarna werkt hij de vier focal virtues uit die richtinggevend zijn voor de ontwikkeling van de ambtsethiek: de bereidheid om te dienen als attitude, betrouwbaarheid (deugd van oprechtheid en deugd van zorgvuldigheid) als kenmerk van de persoon, respect voor de autonomie van de ander als kenmerkend voor relaties, en waarachtigheid of eerlijkheid als waarmerk van communicatie.
Het werk van pastores is de laatste jaren danig in beweging. Dat heeft ook gevolgen voor de ethische regels. Zo is recentelijk bijvoorbeeld de residentieplicht in discussie gekomen. Studies als deze zijn van harte welkom om deze ontwikkelingen te begeleiden.

In: Tijdschrift voor Welzijnswerk, juli-augustus 2013
"Beroepsethiek voor pastores is het eerste boek in het Nederlands taalgebied dat geheel gewijd is aan de ethische vragen waarmee pastores geconfronteerd worden. het blijkt hard nodig te zijn dat er aandacht komt voor de ambts- of beroepsethiek van pastores, en pastores hebben zelf ook behoefte aan duidelijk richtlijnen." - Fons Geerts

In: Pastorale perspectieven, nr.144-145, oktober/november/december 2009
"Eindelijk! Eindelijk is een weldoordachte en in onze eigen waarden gefundeerde beroepsethiek voor pastores verschenen. De huidige rolonzekerheid van pastores, de wens om deviant gedrag van ambstdragers te voorkomen, de behoefte bestaande regelingen van het kerkrecht aan te vullen en het verlangen de ambstethiek te ijken vanuit het geloof, gaven daartoe aanleiding. Gelukkig is het geen boek geworden over morele thema's en dilemma's die pastoranten eventueel aandragen, maar een praktijkboek waaraan we ons eigen gedrag ten aanzien van pastoranten, collega-pastores, kerkleiding kunnen toetsen."
(...)
"Historische en sociologische situering van de beroepsethiek aan de hand van casusmateriaal zetten aan tot diepgaande reflectie. Dat maakt 'Beroepsethiek voor pastores' een bijzonder rijk boek. Bovendien is het degelijk ingenaaid, bestemd voor veelvuldig gebruik. Voor pastores zou het verplichte literatuur moeten zijn, voor vrijwilligers, parochieraden en pastorale diensten is het een absolute aanrader." - Marina Riemslagh

In: Vox Voetianorum, jrg.34 nr.3, januari 2011
"Het boek dat ik hier bespreek is niet alleen een vrucht van de ethicus Schendering, maar ook van hem als predikant. In die hoedanigheid is hij goed bkend met de praktijken waar hij over schrijft." - Peter Wijnberger

in: Tijdschrift voor geestelijke verzorging, jrg.12 nr.55, december 2009
"Het is fijn det er een boek geschreven is over beroepsethiek, gericht op beroep. Het is uiteindelijk een beroepsethiek gericht op pastores, maar ik herken veel ervan ook in mijn eigen beroepspraktijk."
(...)
"Dit boek is in de eerste plaats bedoeld als een handleiding voor pastores en geestelijk verzorgers zelf. Daarnaast kan het boek de discussie over deze thematiek op gang brengen met leidinggevenden of de raad van bestuur." - Drs. K.M. Seijdell, geesteijk verzorger Lunet zorg, Eindhoven

Op: www.protestant.nl, juli 2009
"Het boek 'Beroepsethiek voor pastores' van Jacques Schenderling is uitermate waardevol en zou een plekje in het curriculum van de beroepsopleiding verdienen. Pastores leren veel over mensen, hun denkbeelden en hun gedragingen maar door dit boek leren zij naar zichzelf te kijken en dat is geen overbodige luxe. Hoe is de pastor als mens in zijn of haar werk aanwezig? Dit boek is een vriendelijke, uitnodigende maar fundamenteel kritische spiegel om je eigen houding in de omgang met mensen te bepalen."
(...)
"Het boek is zeer praktijkgericht en uit historische cases blijkt dat er niets nieuws onder de zon is. Het is te wensen dat veel pastores in deze spiegel kijken om zorgvuldig(er) met mensen om te gaan, de Heer der kerk zuiver(der) te dienen en zelf mooier mens te zijn." - Evert van der Veen

In: Fier, juni 2009
"Beroepsethiek voor pastores is zorgvuldig en evenwichtig samengesteld. Het werkt als een eye-opener en nodigt uit tot doordenken van dingen die men eerder vanzelfsprekend achtte."
(...)
"Schenderling geeft tal van casussen en voorbeelden die het 
betoog levendig, herkenbaar en actueel maken. Ook al richt dit boek zich veelal op pastores in vast dienstverband, toch zullen mensen die op andere wijze pastorale zorg op zich nemen, veel steun hebben aan dit boek."  
(...)
"Uitstekend geschikt voor gebruik in kleine intervisiegroepen. De discussie- en verdiepingsvragen waarmee ieder hoofdstuk wordt afgesloten, vormen hiervoor een goede basis."  - JvV

In: De stem van het boek, 20e jaargang 2009, nr. 1
"Niet voor niets staan er aan het eind van elk hoofdstuk ook discussie- en verdiepingsvragen. Maar ook de vele praktijkvoorbeelden geven daar heel goede ingangen voor. Goed dus dat dit boek geschreven is en dat het deze vragen benoemt en bespreekbaar maakt." - JJdeL

In: Kerkmozaiek, april 2009
"Het is een zeer zorgvuldig en evenwichtig samengesteld boek."
(...)
"Dit boek zou standaard bestudeerd moeten worden door iedere student in de theologie die zich voorbereidt op een pastoraal ambt. Ook is het uitstekend geschikt om te bespreken in kleine intervisiegroepen van pastores die al lang in de pastorale praktijk werken."
(...)
"De investering en bestudering meer dan waard!" - Dr. Judith van Vooren

In: Triptiek, februari 2009
"Schenderling biedt een model voor een zinvol gesprek waar in ieders eigenheid wel tot zijn recht kan komen, maar toch geen belemmering vormt voor een inhoudelijke ontmoeting. Daarmee verdient Beroepsethiek voor Pastores het om gelezen en besproken te worden door geestelijke verzorgers in de krijgsmacht. (...) omdat het stof tot nadenken geeft over ons optreden in de krijgsmacht en de reacties van anderen daarop." - Erik Asscher

"Schenderling schreef een voortreffelijk en gedegen boek dat naar ik hoop zijn weg zal vinden. Kennisname en verwerking zijn voor alle kerken van betekenis. Van harte aanbevolen." - A. Noordegraaf

In: Kerk en theologie, jrg 59, nr 4, oktober 2008
'Dit boek kan gidsen in kerk en opleiding, en ook, overal, in het persoonlijk leven van de predikant.' - G.G. de Kruijf

In: VolZin, jrg.7, nr. 12 (13 juni 2008)
"Auteur Jacques Schenderling, theoloog en ethicus, is zelf werkzaam als predikant in de PKN en weet vanaf de werkvloer waarover hij het heeft. Zijn boek vormt een eerste goede aanzet tot een systematische reflectie over pastorale beroepsethiek. Tegelijkertijd is het als werkboek, voorzien van een serie vragen na afloop van ieder hoofdstuk, goed materiaal voor zelfstudie en collegiaal beraad.
[...]
Het werk van pastores is de laatste jaren danig in beweging en dat heeft ook gevolgen voor de ethische regels. Zo is recentelijk bijvoorbeeld de residentieplicht ter discussie gesteld. Studies als deze zijn van harte welkom om deze ontwikkelingen te begeleiden." - Nico Bulter

In: Nederlands Dagblad, 23 mei 2008
"Misstappen doen de noodzaak van een beroepscode voor pastores [van tijd tot tijd] hardhandig gevoelen.
De protestantse predikant dr. Jacques Schenderling heeft recentelijk een boek geschreven, dat ons in het denken hierover een eind op weg kan helpen." - Gerard den Hertog

In: De Wekker, jrg. 117, nr. 29 (23 mei 2008)
"Het werk is goed doordacht opgezet.
[...]
Schenderling heeft een boeiend, nuttig en noodzakelijk boek geschreven.
[...]
Het boek van Schenderling [bevat] heel veel waardevol materiaal. Daarom kunnen predikanten, pastorale werkers en kerkenraadsleden het niet dan tot hun schade ongelezen laten!" - A. Baars

In: Confessioneel, jrg. 120, nr. 12 (26 juni 2008) 
"Een uniek, helder en concreet (studie)boek over ethische vragen, waar pastores in de dagelijkse praktijk van hun werk mee te maken krijgen.
[...]
Onlangs verscheen van de hand van de hervormde predikant en ethicus ds. Jacques Schenderling uit Berkel en Rodenrijs een uniek, helder en concreet (studie)boek over ethische vragen, waar pastores in de dagelijkse praktijk van hun werk mee te maken (kunnen) krijgen. 
[...]
Het boek is in feite een stevig pleidooi voor het ontwikkelen van een gedrags- of beroepscode voor de (professsionele) pastor [...]. Hier ligt volgens de schrijver een taak en opdracht voor de kerk zelf, die ze niet kan overlaten aan een beroeps- en/of belangenvereniging. Het boek draagt daar ook concreet materiaal voor aan. 
[...]
Het (studie) boek leest plezierig, mede vanwege het feit dat er hier en daar leuke historische anecdotes over de handel en wandel van predikanten worden verteld, soms al uit de tijd van Luther en Calvijn (zie b.v. pag. 134 en pag. 180).
Verschillende zinnen geven veel stof tot nadenken, tot reflectie. 
[...]
Ik hoop dat het boek in vele werkgemeenschappen van predikanten, bij opleiding en nascholing van predikanten, maar ook op kerkenraden en bij meerdere vergaderingen binnen onze kerk uitvoerig aan de orde komt. De thematiek en de realiteit verdienen het. Ter lezing en ter lering van harte aanbevolen!" - ds. Jan Oortgiesen, predikant en jarenlang werkzaam in de begeleiding van predikanten

In: De Waarheidsvriend, augustus 2008
"Het is een boek dat uitnodigt tot gesprek en het is goed dat ambtsdragers dit ter hand nemen" - G.C. Bergshoeff, Bergambacht