De dynamiek van coaching

Met boeken over coachen kun je een bomkrater vullen zonder één titel dubbel te gebruiken. Maar als organisatieadviseur Willem Verhoeven er een aan toevoegt, vissen we die uit de krater. Want Verhoeven luidde in 1991 met zijn boek Managen zonder hiërarchie het Nederlandse coaching-tijdperk in. Dat boek, en zijn opvolger De manager als coach (1993) maakten als eerste aannemelijk dat leidinggevenden ook `volgen` kan zijn, en dat de beste leidinggevenden mensen aansturen zonder de baas te spelen. Verhoeven publiceerde daarna in eigen beheer een dozijn dunne boekjes over verwante thema`s, zoals zelfsturing. Mede op basis van dat materiaal stelde hij zijn jongste boek samen, een volwaardige handleiding voor een coachende stijl van leidinggeven. Als vanouds betoont de auteur zich een praktijkman. Bij Verhoeven geen soft jargon of vage theorieën, maar de recht-voor-zijn-raap taal die hij waarschijnlijk net zo makkelijk bezigt bij een gladde autodealer als bij een hoogpolige projectmanager. Hij doet veel dingen voor, bijvoorbeeld hoe je afrekent met sleurverhalen en slachtoffergedrag: `Wat je me daar vertelt lijkt met niet zo`n probleem. Wel hoe je ertegenaan kijkt.` Verhoeven strooit rake dialogen, anekdotes en oneliners door zijn tekst. Hij werpt gewetensvragen op die doorknagen, en hij houdt zijn collega-pioniers bij. In navolging van de Duitse Reinhard Sprenger legt hij bijvoorbeeld uit waarom bonussystemen datgene blokkeren wat ze moeten stimuleren: de motivatie voor het werk zelf.
Een stoere compacte, en goed verteerbare portie advies voor drukke leidinggevenden.

Wegens de lengte van dit artikel is een selectie gemaakt.
Willem Verhoeven schreef in 1992 het inmiddels vermaarde De manager als coach. Het weekblad Intermediair zette dit boek in de top-15 van managementboeken van de twintigste eeuw. Verhoeven was zijn tijd zogezegd enigszins vooruit. Coaching lijkt momenteel de leiderschapsstijl bij uitstek te zijn. Dit is waarschijnlijk ook meteen de aanleiding om deze samenvatting van de zestien werkzame jaren van de grondlegger van de Associatie voor Coaching te publiceren. Verhoeven bracht in die jaren een fors aantal handzame boekjes op de markt die op pragmatische wijze diverse aspecten van coaching behandelen. In de dynamiek van coaching is alles nog eens op een rijtje gezet. Verhoeven noemt dit dan ook een basisboek voor coachen.

(...)

Voor wie Verhoevens boekjes allemaal gelezen heeft, levert De dynamiek van coaching niet veel nieuws op.
Voor de coach die dat nog niet heeft gedaan, is het de hoogste tijd dit standaardwerk aan te schaffen. Geen empatisch luisteren, geen handje vasthouden, om de hete brei heen draaien of over de bol aaien. Coaching is harde business en draait meer dan ooit om resultaten. Beton met bloemetjesbehang, zo noemde een oud ministerpresident dat ooit.

De dynamiek is dat de mens wordt uitgedaagd te (willen) leren en de eigen verantwoordelijkheid te nemen. Zes factoren zijn van belang: verantwoordelijkheid, bewustzijn, visie, realiteitstoetsing, opties en acties. De auteur werkt met het concept van de `zelfsturing`: het gaat om het activeren van de potenties van mensen en het ondersteunen van medewerkers om verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen ontwikkeling en voor het verbeteren van hun prestaties. De genoemde factoren worden gedegen - in hun onderlinge samenhang - besproken en gelardeerd met aardige voorbeelden. Het boek is vooral bedoeld voor praktiserende managers die hun eigen stijl van coaching willen versterken. Daarmee is het een waardige opvolger van eerder werk van de schrijver: `De manager als coach` (1993). Het boek biedt de manager een goed methodisch houvast om effectief te coachen. Voor wie (ook) is geïnteresseerd in het leerproces van de gecoachte, is het boek van Vandamme: `Handboek ontwikkelingsgericht coachen` (2003) een aanrader.