De leraar centraal bij onderwijsinnovatie

Uitgave die op analytisch-kritische wijze ingaat op het beeld van onderwijzend Nederland dat sturing, vernieuwing, innovatie en kwaliteitsontwikkeling centraal geleid (en aangestuurd) moeten worden en die op een positieve wijze aanbevelingen doet om de onderwijsinnovatie veel structureler (weer) aan de leraar (de professional) over te laten.
Op genuanceerde wijze wordt de effectiviteit van het paradigma `centrale sturing`, waarbij veranderingen worden opgelegd aan individuele docenten, ontkracht en van verbetervoorstellen voorzien: bepaal met elkaar de uitkomsten van de onderwijsprogramma`s die gegeven worden en laat de wijze waarop die uitkomsten behaald worden over aan de professional, c.q. het (deel)team van professionals.
Kortom: het aloude verhaal van het wat en het hoe verpakt in een actueel, met tal van voorbeelden gestoffeerd, verfrissend nieuw jasje van de kennisorganisatie.

Het boek leest prettig en stimuleert om als lezer op basis van de gepresenteerde informatie met de auteur en zijn voorstellen mee te denken. Het verhaal wordt bekrachtigd door 170 voetnoten die herkenbaar en actueel zijn. In een notendop wordt een pleidooi gehouden voor hernieuwd onderwijselan. De auteur is als docent verbonden aan de Hogeschool Rotterdam.

Deze recensie is geschreven door Mart Seerden.

.... En verder: een goed boek gelezen "DE LERAAR CENTRAAL BIJ ONDERWIJSINNOVATIE" door Marcel Mooijman. Ondertitel: Van centralisme naar kennisorganisatie in het onderwijs.
Marcel werkt bij de LERO op de HR en heeft mijns inziens een heel goed onderbouwd en helder boek geschreven over hoe anders met innovaties in het onderwijs omgegaan kan en zou moeten worden. Een echte aanrader.

Geschreven door Sia Vogel, docente. http://siaweblog.blogspot.com/2008/09/de-afgelopen-week-stond-vooral-in.html

De boekentip van 2008.

`De leraar cenraal bij onderwijsinnovatie` van Marcel Mooijman is een absolute aanrader. Een van de aanbevelingen in het boek van Marcel is dat hij vindt dat scholen (voortgezet onderwijs en hoger onderwijs) kennisorganisaties moeten zijn:

"...met weinig of geen middenmanagement, kent fuzzy docententeams met eigen bevoegdheden, is uitermate gedecentraliseerd en zodoende eenvoudig van opzet."

Natuurlijk. Dat is namelijk altijd al de praktijk geweest. De docenten doen het werk, bepalen de didactiek, zijn bepalend in de contacten met de leerlingen en studenten. De managers doen altijd wel heel belangrijk maar hebben verder weinig te maken met de inhoud.

Ik vond het allemaal heel herkenbaar. Het is (voor mij althans) ook echt een nieuwe kijk op de organistatie van het onderwijs. Het overstijgt gelukkig de zinloze discussies tussen `onderwijsverniewers` en (bijvoorbeeld) `Beter Onderwijs Nederland`. Heldere analyses, beargumenteerd, gedocumenteerd en toch helder, begrijpelijk en logisch (daar hou ik van). Ik vind het in ieder geval een zeer zinvolle bijdrage aan het denken over verbeteren van het onderwijs.

Ik geloof dat ik dankzij dit boek een aantal dingen ben gaan begrijpen waarvan ik me al jaren af zat te vragen hoe dat nu eigenlijk allemaal mogelijk is. Van collegameter tot rommodel, zullen we maar zeggen. Geweldig. Een must voor iedereen die in het onderwijs werkt. Laat je niet langer gek maken. Lees het boek...

``t Is nog maar de vraag of door dit boek er `echt` iets gaan veranderen, maar `t maakt het voor mij in ieder geval een stuk makkelijker om gewoon door te gaan op mijn eigen weg...

Geschreven door Willem van Ravenstein, docent.
http://www.wiswijzer.nl/blog/comments.asp?id=1007 

De (Nederlandse) overheid wil de onderwijsvernieuwing sturen. Maar er is nauwelijks effect te bespeuren. Onrust des te meer. Vooral dan onder de leerkrachten. Een teken aan de wand dat zulk beleid faalt. De oorzaak dient volgens Mooijman gezocht in het beleid dat te veel voorschrijft hoe inhouden moeten worden overgedragen aan leerlingen en te weinig welke die inhoud moet zijn. Bovendien controleert ze te weinig of die inhouden ook worden geleerd.

De auteur houdt een pleidooi om de noodzakelijke onderwijsvernieuwing te laten komen vanuit de leerkrachten. En wel binnen een school als kennisorganisatie. Hij doet daarvoor een reeks voorstellen. Bijvoorbeeld weinig of geen middenmanagment en staffuncties in een school, maar leerkrachtengroepen met eigen bevoegdheden. Of nog: De school beoordeelt de kwaliteit van haar leerkrachten door te toetsen of zij het onderwijsprogramma naar behoren overdragen en niet of ze bureaucratische voorschriften goed opvolgen. Zulke voorstellen moeten ertoe bijdragen dat elke leerling resultaten behaalt die recht doen aan zijn achtergrond en voorkeur.

Zo dient onderwijs het gelijkheidsbeginsel. De verschillen in onderwijs kunnen dus niet groot genoeg zijn.
De geschetste situatie is zeer herkenbaar voor Vlaanderen. Een aanrader dus voor iedereen die wil nadenken over de toekomst van ons onderwijs.

Deze recensie is geschreven door Jef Pazmany.

Marcel Mooijman is als docent verbonden aan de Hogeschool Rotterdam, waar hij lerarenopleider is. Als geen ander staat hij dus midden in het onderwijs, hij is er als het ware een centrale figuur. Dus meneer Mooijman ziet ook dagelijks waar scholen door het centraal geleid onderwijsbeleid aan blootgesteld worden. Juist: eindeloze innovatie voorschriften vanuit een top-down systeem opgelegd. Volgens Mooijman veroorzaakt dit onderwijsbeleid juist de essentiële problematiek in het Nederlandse onderwijs. Van nauwelijks toenemende kwaliteit tot hoge schooluitval, tot een schreeuwend lerarentekort. Het blijkt dat dit centraal gericht onderwijsbeleid niet zozeer de inhoud van het onderwijs betreft, maar weer eens gericht is op de vorm! Mooijman ageert hier tegen in een goed onderbouwd en helder pleidooi voor de docent zelf als centrale persoon in het onderwijs. Dat zou u moeten aanspreken.

Kennisoverdracht

Onderwijs hoeft niet leuk te zijn. En de lesinhoud mag nooit afhankelijk zijn van de vraag of die aansluit bij de belevingswereld van jongeren en of zij de stof wel interessant genoeg vinden. Deze en andere verfrissende ideeën zijn terug te vinden in De leraar centraal bij onderwijsinnovatie.
Auteur Marcel Mooijman biedt hierin zijn oplossing voor een oud probleem: de managers die de professionals uitleggen hoe ze les moeten geven. Mooijman noemt dit `centraal geleid onderwijsbeleid` en volgens hem is dit beleid de oorzaak van essentiële problemen in het onderwijs. Mooijmans oplossing is om van school een kennisorganisatie te maken. Hij beschrijft hoe zo`n school eruit ziet en wat de taken van docenten en directie zijn.