Rekenen-wiskunde voor de kinderopvang en het primair onderwijs

Inhoud

Inleiding 11

1 Wat is rekenen-wiskunde? 15

• 1.1 Rekenen-wiskundedomeinen 16
• 1.2 Getalbegrip 19

2 Kansen zien en kansen grijpen voor rekenen-wiskunde 23

• 2.1 Kansen zien in de groep: achterhalen wat kinderen nodig hebben 24
• 2.2 Kansen grijpen voor rekenen-wiskunde: de omgeving van het kind reken-wiskundig verrijken 27
  • 2.2.1 Rekentaal toevoegen aan activiteiten/oefeningen 29
  • 2.2.2 Spellen die rekenen-wiskunde stimuleren 33
• 2.3 De reken-wiskundige houding van kinderen stimuleren op de groep 42
  • 2.3.1 Vragen stellen 45
  • 2.3.2 Feedback geven tijdens reken-wiskundige activiteiten 49
• 2.4 Computational thinking en leren programmeren 54

3 De rekenontwikkeling bij kinderen van 0 tot 4 jaar (in de kinderopvang, peuterspeelzaal en vroeg- en voorschoolse educatie) 57

• 3.1 Het belang van taal bij de rekenontwikkeling 57
  • 3.1.1 Voor- en vroegschoolse educatie op de groep 60
• 3.2 Leren rekenen met getallen bij kinderen van 0 tot 4 jaar 63
  • 3.2.1 Van tellen naar hoeveelheidsbegrip 64
  • 3.2.2 Van getalbegrip naar rekenen met getallen 72
• 3.3 De rekenontwikkeling van 0 tot 4 jaar in de andere rekendomeinen 74
  • 3.3.1 Meten en Verbanden stimuleren op de groep 77
  • 3.3.2 Meetkunde en Verhoudingen stimuleren op de groep 79

4 De rekenontwikkeling bij kinderen van 4 tot 6 jaar (kleuters en groep 1-2 van de basisschool) 81

• 4.1 Een rekenrijke inrichting van de speelleeromgeving 83
  • 4.1.1 Het inrichten van een hoek/ruimte 85
• 4.2 Het reken-wiskundig verrijken van het spel 87
• 4.3 Leren rekenen met getallen bij kinderen van 4 tot 6 jaar 89
  • 4.3.1 Getalbegrip 89
  • 4.3.2 Handelend bewerkingen met getallen uitvoeren 93
• 4.4 Het verkennen van verhoudingen 97
• 4.5 Het ontdekken en ervaren van verschillende metingen – Meten bij kinderen van 4 tot 6 jaar 100
• 4.6 Meetkundige ontdekkingen leren beschrijven – Meetkunde bij kinderen van 4 tot 6 jaar 102
  • 4.6.1 Oriënteren in de ruimte 103
  • 4.6.2 Construeren 104
  • 4.6.3 Opereren met vormen en figuren 106
• 4.7 Leren omgaan met informatie uit tabellen en diagrammen – het domein Verbanden verder verkennen op de groep 108

5 De rekenontwikkeling bij kinderen van 6 tot 8 jaar (groep 3, 4 en 5 van de basisschool) 111

• 5.1 Leren rekenen met getallen bij kinderen van 6 tot 8 jaar 112
  • 5.1.1 Getalbegrip tot 1000 112
  • 5.1.2 Bewerkingen met hele en decimale getallen 117
  • 5.1.3 Handig rekenen 136
• 5.2 Van afpassen naar meten met een standaardmaat – Meten bij kinderen van 6 tot 8 jaar 138
  • 5.2.1 Maatstaf gebruiken 140
• 5.3 Meetkundige ontdekkingen proberen te verklaren – Meetkunde bij kinderen van 6 tot 8 jaar 142
  • 5.3.1 Activiteiten bij oriënteren in de ruimte 144
  • 5.3.2 Activiteiten bij construeren 145
  • 5.3.3 Activiteiten bij opereren met vormen en figuren 146
• 5.4 Verbanden onderzoeken – Verbanden bij kinderen van 6 tot 8 jaar 148
  • 5.4.1 Verbanden in tabellen, diagrammen en grafieken onderzoeken 148
  • 5.4.2 Verbanden in patronen herkennen en beschrijven 149

6 De rekenontwikkeling bij kinderen van 8 tot 12 jaar (groep 6, 7 en 8 van de basisschool) 151

• 6.1 Getalbegrip van heel grote en heel kleine getallen 152
• 6.2 Onderhouden van de bewerkingen met hele getallen 156
• 6.3 Rekenen met verhoudingen, procenten, breuken en kommagetallen 160
  • 6.3.1 De samenhang van verhoudingen, procenten, breuken en kommagetallen stimuleren 161
  • 6.3.2 Inzicht en begrip van verhoudingen, procenten, breuken en kommagetallen stimuleren 162
  • 6.3.3 Helpende modellen voor verhoudingen, procenten, breuken en kommagetallen inzetten in rekenbegeleiding 167
• 6.4 Meten van verschillende grootheden: kiezen voor passende standaardmaten en instrumenten – Meten bij kinderen van 8 tot 12 jaar 171
• 6.5 Meetkundige ontdekkingen verklaren en verbinden aan nieuwe situaties – Meetkunde bij kinderen van 8 tot 12 jaar 174
  • 6.5.1 Activiteiten bij oriënteren in de ruimte 174
  • 6.5.2 Activiteiten bij construeren 175
  • 6.5.3 Activiteiten bij opereren met vormen en figuren 177
• 6.6 Verbanden beschrijven en gebruiken – Verbanden bij kinderen van 8 tot 12 jaar 177
  • 6.6.1 Verbanden in tabellen, diagrammen en grafieken beschrijven en gebruiken 177
  • 6.6.2 Verbanden in patronen onderzoeken 179

7 De wiskunde uit dit boek toegelicht 181

• 7.1 Het =-teken 181
• 7.2 Hoeveel getallen bestaan er? 182
• 7.3 De volgorde van bewerkingen 182
• 7.4 De eigenschappen van de bewerkingen 184
• 7.5 Kenmerken van deelbaarheid 186
• 7.6 Het onderzoeken van de driehoeksgetallen 187
• 7.7 Hoeken meten in graden 189
• 7.8 De som van de hoeken in een figuur onderzoeken 190
• 7.9 Probleem oplossen 192
• 7.10 Onderzoek doen naar getallen: getallen ontrafeld 195
• 7.11 Modellen in de rekendidactiek 196
• 7.12 Rijen 197

Begrippenlijst 201

Bibliografie 209

Register 211

Over de auteurs 216