Systeemgericht werken in sociale beroepen (2e druk)

Inhoud

Inleiding 9

Deel I Theorie 19

1 Perspectieven op gedrag 21

1.1 Inleiding 21

1.2 Psychodynamisch perspectief 22

1.3 Behavioristisch perspectief 29

1.4 Cognitief perspectief 35

1.5 Humanistisch perspectief 41

1.6 Biologisch perspectief 48

1.7 Oplossingsgericht perspectief 53

1.8 Positieve psychologie 57

1.9 Systeemgericht perspectief 60

1.10 Samenvatting 62

Opdrachten 64

2 Systeemgericht werken 67

2.1 Inleiding 67

2.2 Context: Systeemgericht werken 68

2.3 Algemene kenmerken van systemen 74

2.4 Systeemgericht werken 82

2.5 In de praktijk 88

2.6 Samenvatting 92

Opdrachten 93

3 Communicatie 97

3.1 Inleiding 97

3.2 Context: de Palo Alto-groep en de Milanese groep 98

3.3 De functie van communicatie 106

3.4 Niet communiceren is onmogelijk 111

3.5 Gelaagdheid van communicatie 113

3.6 Interpunctie 119

3.7 Digitale en analoge communicatie 120

3.8 Symmetrische en complementaire interacties 121

3.9 In de praktijk 123

3.10 Samenvatting 128

Opdrachten 129

4 Structuur 133

4.1 Inleiding 133

4.2 Context 134

4.3 Groepen 138

4.4 Subgroepen 145

4.5 Regels 150

4.6 Grenzen 153

4.7 Rollen en posities 156

4.8 Ontwikkeling in systemen 159

4.9 In de praktijk 167

4.10 Samenvatting 173

Opdrachten 175

5 Tijd 177

5.1 Inleiding 178

5.2 Context 179

5.3 De contextuele theorie van Nagy 184

5.4 De theorie van Bert Hellinger 199

5.5 In de praktijk 208

5.6 Samenvatting 214

Opdrachten 216

6 Betekenis 219

6.1 Inleiding 219

6.2 Context 220

6.3 Identiteit 231

6.4 Lichaam en emoties 238

6.5 Opvoeding 241

6.6 Narratieven 248

6.7 In de praktijk 256

6.8 Samenvatting 264

Opdrachten 266

Deel II Praktijktoepassingen 269

7 Sociale onderneming: 2SUR5 271

Esther Houben en Jacques Helderop

7.1 Project Adventure 272

7.2 Betrekken van het systeem 276

7.3 De groep als leersysteem 276

8 Beschermjassen 279

Sandra van Mameren-Broers

8.1 Beschermjassen 281

8.2 Diversiteit en families 282

8.3 Faseovergangen (transities) 282

8.4 Beschermjassen in de praktijk 284

9 Casemanagement 291

Anita Klein Gansei

9.1 Van hulpvraag naar behoefte 293

9.2 Ouderdomsvergeetachtigheid 295

10 Familieopstelling 299

Margje Tiemstra

10.1 Systemische wetten (ordeningsprincipes) 302

10.2 Magische liefde 304

10.3 Wetend veld 304

11 Gezinstherapie 307

Gerie Hermans

11.1 Gezinstherapie 309

11.2 Hechting 310

11.3 Intergenerationele factoren 311

11.4 ‘Niet weten’-houding 312

12 Maatjestraject: samenwerking tussen gemeente en vrijwilligers 315

Oscar Homan

12.1 Maatjestraject 317

12.2 Win-win 318

12.3 Empowerment en dialoog 318

12.4 Sociaal bewustzijn 320

12.5 Rollen en grenzen 321

12.6 Meerwaarde van vrijwillige inzet 321

13 Ondersteuningsgroepen voor professionals 325

Hanneke ter Beek-Westerink

13.1 Ondersteuningsgroepen 327

13.2 Groepsklimaat 327

13.3 Verwerking 329

13.4 Afwisseling van werkvormen 329

13.5 Secundaire traumatisering 330

14 Presentie 335

Joris Kulk

14.1 Presentie 337

14.2 Presentie en hulpverlening 340

15 Schoolmaatschappelijk werk 345

Esther Houben en Jacques Helderop

15.1 GIZ-methodiek 347

15.2 CAF-driehoek Mijn Kind 348

15.3 Oplossingsgericht 349

15.4 Het systeem als geheel 350

16 Signs of Safety 353

Irene Markus

16.1 Van multiproblematiek naar veiligheid 355

16.2 De zes praktijkelementen van Signs of Safety 356

16.3 Partnerschap 356

16.4 Veiligheidsplan 357

16.5 Zorgen 357

16.6 Krachten 357

16.7 Doelen 358

Dankwoord 361

Literatuur 363

Illustratieverantwoording 389

Trefwoordenregister 391

Over de auteurs 397