5 tips voor het creëren van spelkansen dit najaar

Het belang van spelen

Minder aandacht besteden aan spelen is zonde, want wist je dat spelen niet alleen leuk maar ook heel belangrijk is voor kinderen? Zo draagt spelen bijvoorbeeld bij aan de veerkracht van kinderen. Ook voor de sociale vaardigheden is spelen belangrijk; het helpt kinderen hun emoties te uiten en de sensomotorische vaardigheden te ontwikkelen.

Bovendien hebben kinderen bij de meeste spellen vaak meerdere vaardigheden nodig. Neem bijvoorbeeld rollenspellen. Om met andere kinderen in een rollenspel te belanden, hebben ze niet alleen sociale, maar ook cognitieve vaardigheden nodig. Meegaan in het spel van de ander vergt immers een talig vermogen maar stimuleert ook het flexibele denken en het inlevingsvermogen van kinderen.  

Redenen genoeg om de spelkansen in jouw klas eens onder de loep te nemen. Wil je komende herfst en winter meer tijd besteden aan spelen in je klas? Dan zijn deze 5 tips misschien wel wat voor jou.

5 tips om meer spelkansen in jouw klas te creëren deze herfst

Tip 1: Neem speeltijd op in het curriculum en maak een spelletjeskalender

De eerste tip is misschien wel een van de belangrijkste. Door speeltijd een plekje te geven in je wekelijkse planning creëer je een bewustzijn en een bepaalde toezegging bij jezelf. En dat is belangrijk, want we weten immers allemaal hoe vol de schoolagenda’s zijn. Veel leerkrachten zien het belang van spelen wel, maar het is niet altijd expliciet in het pedagogisch concept of in de schoolgids opgenomen.

Bij de DelaReyschool, een openbare Haagse gemengde school in de binnenstad, is dat wel het geval. In de schoolgids (p. 3) staat: ‘... school waar, naast het leren, het spelen een officiële plaats in het lesrooster heeft.’ De ervaringen van zowel leerlingen, als de ouders en het team zijn heel positief. Het advies van de DelaRey aan scholen die spelen op de kaart willen zetten? ‘Bouw het van onderaf op – voer het spelen door vanuit de kleuterklas. En verzamel mensen die het zien zitten, dat is essentieel.’

Wil je spelen inbouwen in je weekplanning? Maak dan een leuke spelletjeskalender voor in de klas. Deze kalender kun je gebruiken als hulpmiddel om meer speeltijd in te bouwen. Je kunt dit zo uitgebreid doen als je zelf wilt. Zo kun je hele specifieke tijdblokken reserveren, maar je kunt ook simpelweg 5 dagen aankruisen waarop jullie bijvoorbeeld met elkaar afspreken om een uur extra speeltijd in te bouwen. Het doel van deze agenda is vooral om de extra speeltijd visueel in beeld te brengen voor jou en je leerlingen

Tip 2: Laat spel aansluiten op een andere activiteit 

Combineer spelen met een activiteit die je toch al in je planning hebt staan, bijvoorbeeld lezen. Een leuke tip is bijvoorbeeld om samen herfstboeken te lezen en daar verschillende spelactiviteiten bij te bedenken. We hebben alvast een paar leuke herfstboekentips voor je op een rijtje gezet:

• Een leuke tip is bijvoorbeeld het Gruffalo Herfstnatuurspeurboek – lekker de natuur in. Want wie kent de Gruffalo nou niet en zo kun je ook nog eens buiten en binnen lekker met elkaar combineren.
• Een mooi boek voor de kleintjes is Het bijzondere Bos van Beer. Dit boek gaat niet alleen over de herfst maar over de seizoenen.
• Een leuke tip is bijvoorbeeld: samen een boek lezen, maar het einde openlaten, vervolgens kun je kinderen vragen het einde zelf in te vullen, na te spelen of er een poppenkastvoorstelling van te maken. Dit stimuleert de fantasie van de kinderen.  Dat kan bijvoorbeeld goed met het boek De blaadjesdief. 

Maar let op! Spelend leren is een activiteit met een doel, namelijk iets leren op een speelse wijze. Het kan heel leuk zijn voor het kind om op een speelse manier met rekenen of taal bezig te zijn. Maar het is een fundamenteel andere activiteit dan vrij spelen. Vrij spel komt uit het kind zelf en heeft geen extrinsiek doel - het kind bepaalt de inhoud, het proces en de aard van het spel. Meer over vrij spel en de voorwaarden om tot spel te komen lees je in het boek Spelen serieus nemen.

Tip 3: Maak er een project van

Om het jezelf makkelijk te maken, kun je spelen ook opnemen als een project. Kies bijvoorbeeld vooreen project dat doorloopt gedurende een paar weken waar je allerlei spelelementen bij kunt bedenken, dat maakt het makkelijk om het steeds weer op te pakken en continuïteit in te bouwen.

Zo kun je bijvoorbeeld samen met de kinderen een toneelstuk organiseren, waarbij je start met het bedenken van het verhaal, het naspelen en het knutselen van de benodigdheden voor het toneelstukje. Tip: maak het niet te groot, een toneelstukje van vijf minuten kan al voor heel veel plezier zorgen.

Tip 4: Maak een spelletjes bucketlist

Maak samen met de klas een spelletjes bucketlist voor regenachtige dagen. De kinderen zullen het leuk vinden om alvast te anticiperen op de activiteiten. Om je een beetje op gang te helpen, hebben we een leuk opzetje voor je gemaakt. Vul het lijstje samen met de kinderen in en geef hem een mooi plekje bij de deur. Is het dan een keer heel regenachtig tijdens het speelkwartier, dan heb je een mooi lijstje achter de hand.

Tip: maak een aparte lijst voor de herfst en een aparte voor de winter.

Tip 5: Speel mee!

Ga zelf meespelen. Dat is niet alleen leuk voor jezelf, maar ook een belangrijke voorwaarde voor het creëren van succesvol spel. Door zelf mee te spelen, verleng je bijvoorbeeld de concentratie van het kind. Wist je trouwens dat spelen ook voor volwassenen nog belangrijk is voor de ontwikkeling van diverse vaardigheden?  Wil je meer weten over het aannemen van een speelse houding en waarom dit een belangrijke voorwaarde is voor het creëren van spel? Je leest het allemaal in het boek Spelen serieus nemen.