Rijnlands organiseren

Proloog 9

1 Organiseren is spannend en doet ertoe! 13

1.1 Van TSN Thuiszorg naar Stichting Familiehulp 16

1.2 Plan B (Familiehulp) 21

1.3 Kinki Kappers 24

1.4 Tot besluit 28

2 Rijnlands samengevat 31

2.1 De universiteit als productie-eenheid 33

2.2 Een korte geschiedenis van het Rijnlands kapitalisme 35

2.3 Een korte geschiedenis van het managen 39

2.4 Een korte geschiedenis van het Rijnlands organiseren 40

2.5 Hoe dan wel? Doe het met tussenwerkers! 43

2.6 Tot besluit 46

3 Sturen vanuit de voorste linie 49

3.1 Auftragstaktik: de moeder van zelfsturing 51

3.2 Leidinggeven vanuit de voorste linie 54

3.3 Teams in de voorste linie 59

3.4 Samenwerken in de voorste linie 65

3.5 Tot besluit 69

4 Rijnlandse praktijkvoorbeelden 73

4.1 De Rijnlandse thuiszorg 76

4.2 De Rijnlandse bank 77

4.3 De Rijnlandse gemeente 79

4.4 De Rijnlandse school 80

4.5 De Rijnlandse politie 82

4.6 Het Rijnlandse ‘mittelständische’ bedrijf 85

4.7 Rijnlands, Ajax en Cruijff 86

4.8 Rijnlands toezicht 88

4.9 De Rijnlandse ondernemingsraad 90

4.10 Tot besluit 92

5 Organisaties in een continu veranderende omgeving 95

5.1 De rol van schaarste 97

5.2 Neoliberalisme in de Rijnlandse samenleving? 100

5.3 Europa sinds 1989 (de val van de Berlijnse Muur) 103

5.4 Privatisering en (doorgeschoten) marktwerking in Nederland 106

5.5 Tot besluit 110

6 Ongerijmdheden in het organiseervak 113

6.1 Orde in de chaos? 115

6.2 Spaghetti of asperges? 118

6.3 The Silo Effect 120

6.4 Kostbare bezuinigingen 122

6.5 Organisaties zijn niet waardevrij 125

6.6 Slecht managen is niet strafbaar 126

6. 7 Hoe om te gaan met de ongerijmdheden? 128

6.8 Tot besluit 131

7 Rijnlands voor gevorderden 135

7.1 Over organiseren 138

7.2 Complexiteit te lijf 141

7.3 Moraliteit in organisaties 148

7.4 Samenhang en evenwicht 150

7.5 Tot besluit 154

8 Canvas Rijnlands Organiseren 157

8.1 Hoe is het canvas opgebouwd? 159

8.2 Denk niet aan de hark, en vier andere canvasregels 162

8.3 Aan de slag met het canvas 165

8.4 Het canvas in de praktijk 171

8.5 Tot besluit 175

9 De taal van het Rijnlands 179

9.1 Group think 182

9.2 Taal als ‘middel voor organiseren’ 185

9.3 De rommelzolder 189

9.4 Rijnlandse begrippen 193

9.5 Tot besluit 199

Epiloog 201

Eindnoten 203

Geraadpleegde literatuur 205

Over de auteurs 209

10-11-2021: Online kennissessie Rijnlands organiseren

Rijnlandse organiseren voor u als docent

Problemen die organisaties teweegbrengen halen bijna dagelijks het nieuws. De toeslagenaffaire is een extreem geval, maar staat niet op zich. Het verschil tussen zeggen en doen is vaak groot en de menselijke maat is opgeslokt door het rendementsdenken. Gelijktijdig zijn er allerlei aanpakken om organisaties nog efficiënter of nog beweeglijker te maken en hanteren we verschillende leiderschapsstijlen om dit voor elkaar te krijgen. Het alternatief dat fundamenteel anders ‘werkt’ is een Rijnlandse manier van organiseren. Dit boek wil docenten ondersteunen die deze Rijnlandse benadering in hun onderwijs willen integreren.

Online leeromgeving bij Rijnlands organiseren

Rijnlands organiseren en de bijbehorende online leeromgeving www.rijnlandsorganiseren1edruk.nl (toegankelijk via een persoonlijke toegangscode voor in het boek) geven een overzicht van het Rijnlandse gedachtegoed en helpen studenten via oefeningen dit ook daadwerkelijk te doorgronden. Boek en website bieden talloze voorbeelden, verwijzingen naar artikelen, YouTube-filmpjes, speelfilms en verwijzingen naar stage- en afstudeerbedrijven. Ook is er een samenvatting voor docenten beschikbaar. Vraag deze aan via klantenservice@boomhogeronderwijs.nl.

Vragen uit het boek

Deze vragen worden onder meer beantwoord:  

• Wanneer is Rijnlands organiseren gewoon slimmer? 
• Waar en waarom is het ontstaan? 
• Hoe ziet een Rijnlandse organisatie eruit? 
• Welk begrippenkader hoort daarbij? 
• Waar zitten alle ongerijmdheden in het reguliere managen? 
• Heeft de politieke context daar invloed op? 
• Waar ligt de relatie met Het Rijnland Model? 
• Maar vooral ook: hoe kun je anders kijken naar organiseren? Vaak is het letterlijk omdenken en alleen daarom al een goede oefening.  

  
Rijnlands organiseren is bedoeld als boek binnen de discipline bedrijfskunde: losstaande modules of misschien zelf als een apart vak. In de oefeningen bij het boek gaat het niet over goed of fout, maar vooral om de vraag: ‘Kun je er ook anders tegen aankijken?’

Contact opnemen met auteur Jaap Peters

Nieuwsgierig naar hoe u Rijnlands organiseren kunt integreren in uw lessen? Auteur Jaap Peters denkt graag met u mee. Stuur een e-mail of stuur een verzoek via LinkedIn.