De ontdekking van de toekomst

Woord vooraf

Deel I: Vooruitgang als toekomstbeeld

1. Omgaan met de vooruitgang

1.1 Vooruitgang blokkeren

1.2 Vooruitgang versnellen

1.3 Socrates

2. Vooruitgang in beeld

2.1 Levensverwachting neemt toe

2.2 Informatietechnologie als katalysator van de vooruitgang

2.3 Economische groei

2.4 State of the Future Index

3. De agenda van de vooruitgang

3.1 Technologie, economie en psychologie

3.2 Vijf technologische revoluties

3.3 Morfologie van een technologische revolutie

3.4 Bestuurlijk paradigma in Perez’ hype cycle

3.5 Kameleontisch organiseren in de 21e eeuw

Deel II Crises als functie van de vooruitgang

4. Geopolitieke crises tijdens de eerste fase van twee technologische hype cycles

4.1 Sterke institutionele elites verzwakken de samenleving

4.2 Opmaat van de Eerste Wereldoorlog

4.3 Oliecrises

4.4 Strategisch inspelen op veranderingen in de technologische hype cycle

5. Beurscrises tijdens de tweede fase van twee technologische hype cycles

5.1 Najagen van onrealistische verwachtingen

5.2 Beurscrash 1929

5.3 Beurscrash 1998

5.4 Strategisch inspelen op veranderingen in de technologische hype cycle

6. Systeemcrises tijdens de derde fase van twee technologische hype cycles

6.1 Synergie

6.2 Tweede Wereldoorlog als systeemcrisis

6.3 Financiële systeemcrisis in 2007

6.4 Strategisch inspelen op veranderingen in de technologische hype cycle

7. Culturele crises tijdens de vierde fase van twee technologische hype cycles

7.1 Verzet tegen de heersende maatschappelijke orde

7.2 Culturele revolutie 1968

7.3 Naar een nieuwe culturele revolutie

7.4 Strategisch inspelen op veranderingen in de technologische hype cycle

Deel III Zand in de motor van de vooruitgang 2000-2013

8. Cultuursector: synergie van professional en amateur

8.1 Technologie voor vernieuwing

8.2 Iedereen kunstenaar

8.3 Systeemfout in de cultuursector

9. Handel: synergie van fysieke en digitale verkoop

9.1 Digitale revolutie

9.2 Systeemcrisis in de detailhandel

10. Energie: synergie van energiebronnen

10.1 Energiebedrijven op zoek naar omzet en winst

10.2 Schaliegas

10.3 Kernenergie

10.4 Windenergie

10.5 Synthetische biologie

10.6 Ontkenning van de snelle opkomst van zonne-energie

10.7 Dalende kosten van zonne-energie

10.8 Grootschalige opwekking van zonne-energie

10.9 Op weg naar zelfvoorziening

10.10 Lokale energienetwerken

10.11 Recycling van water op wijkniveau

10.12 Afval

10.13 Moeizaam huwelijk tussen fossiele en duurzame energie

10.14 Systeemblindheid in de energie

11. Bouw: synergie van gevestigde en toetredende bedrijven

11.1 Bouw vergat de klant

11.2 Vernieuwingen in de bouw

11.3 Energieneutrale woningen

11.4 Buitenstaanders kloppen op de deur

12. Overheid: synergie van politiek en burger

12.1 De agenda van de netwerkmaatschappij

12.2 Het techno-economische en bestuurlijke paradigma

12.3 Voor de overheid geldt: ‘there is no alternative’ (TINA)

Deel IV De agenda van de vooruitgang in vijf sectoren 2015-2025

13. Onderwijs: open platforms voor onderwijs en onderzoek

13.1 Internationale samenwerking als doorbraakinnovatie

13.2 Sleutelrol voor de universiteit

13.3 Naar meer open sectorale ontwikkelingsplannen

13.4 ROC: open platform voor maakindustrie en zelfproducerende consument

14. (Agrarische) industrie: innovatieve platforms van economische clusters

14.1 Consumenten worden producenten

14.2 Lokaal produceren

14.3 Drukkerijsector

14.4 Platform voor zelfproducerende consumenten

14.5 Tuinbouw

14.6 Platform voor de tuinbouw

15. Gezondheidszorg: werken vanuit autonome platforms

15.1 Genetisch paspoort

15.2 Innovatiecommunity’s

15.3 Genetica in de zorg

15.4 Computer stelt diagnose en doet behandelingsvoorstel

15.5 Big data

15.6 Informatie van de patiënt

15.7 Platform voor de cure

15.8 Op zoek naar geluk

15.9 Zelfzorg

15.10 Thuiszorg

15.11 Platform voor de care

16. Financiële sector: platforms als strategie

16.1 Banken in crisis

16.2 Platform voor de fi nanciële sector

16.3 Klantbelang centraal

16.4 Markt voor fi nanciële producten past zich aan

17. Strategische instrumenten van de participatiemaatschappij

17.1 Platforms voor technologische verkenningen

17.2 Research valleys als platforms

17.3 Stad als innovatieplatform

17.4 Sectorale innovatieplatforms

17.5 Innovatie door competitie

17.6 Open karakter

18. Overheid: faciliteren van maatschappelijke arrangementen

18.1 Participatiesamenleving

18.2 Nieuwe overheid

18.3 Werkloosheid

18.4 Risicoreductie

18.5 Op zoek naar nieuwe economische activiteiten

19. Hulpmiddelen bij strategievorming

19.1 Futures Fit

19.2 Flexions Approach

19.3 Verschillen

Deel V Op zoek naar de big bang van de zesde technologische revolutie

20. Zonne-energie

20.1 Energie wordt duurzaam en goedkoop

20.2 Nieuwe afzetmarkten

21. Grafeen en productie op atoomniveau

21.1 Grafeen

21.2 Nanotechnologie

22. Medische technologie

22.1 Virtueel brein

22.2 Regeneratieve geneeskunde

22.3 Synthetische biologie

22.4 Robots

23. Singulariteit

23.1 Digitale onsterfelijkheid

23.2 Transformatie naar neohumaan tijdperk

24. De ontdekking van de toekomst

24.1 Technologie: de motor van de vooruitgang

24.2 Kom aan boord

24.3 Bestuur: de institutionalisering van de vooruitgang

Noten

Literatuur

Register

Over de auteur