In gesprek blijven over goede zorg. Overlegmethoden voor ethiek in de praktijk

In gesprek blijven over goede zorg. Overlegmethoden voor ethiek in de praktijk

Hans van Dartel & Bert Molewijk (red.)

Elke dag vragen hulpverleners, managers, bestuurders, familie en patiënten zich wel eens af: ‘Doen we het goede en doen we het goede goed?’ Gelukkig maar, want deze continue reflectie is cruciaal bij zowel de kleine dagelijkse vragen als de grotere ethische kwesties. Jezelf en elkaar op de juiste manier vragen stellen is van groot belang om jezelf en elkaar scherp te houden, om de morele kwaliteit van zorg, organisatie en leiding geven steeds weer centraal te blijven stellen zo nodig te herdefiniëren, en om onderling goed afgestemd te blijven in het samenwerken. In feite begint kwaliteit al met het gezamenlijk zoeken naar wat goed is om te doen. In dit handzame en instructieve boek voor zowel de gezondheidszorg als het onderwijs wordt stilgestaan bij een expliciete en methodische manier van reflecteren op het goede in gesprekken: moreel beraad.

Het kenmerkende van moreel beraad is dat niet de ethische experts aan het woord zijn en adviezen geven, maar dat de betrokkenen zelf met elkaar een morele kwestie, en elkaars denken daarover, kritisch maar constructief leren onderzoeken. Naast de bereidheid en veiligheid om met elkaar in gesprek te gaan over waarden, normen en deugden zijn er ook visie en vaardigheden nodig om die gesprekken te begeleiden. In gesprek blijven over goede zorg presenteert praktische aanwijzingen voor het gebruiken van verschillende gespreksmethoden voor moreel beraad, inclusief een aantal didactische en theoretische reflecties daarop. Daarnaast gaat dit boek in op het leren en reflecteren door middel van theater, de rol van emoties in het moreel beraad en cliëntenparticipatie in moreel beraad.

In gesprek blijven over goede zorg gaat echter niet alleen over gespreksmethoden voor moreel beraad. In een aanzienlijk deel van het boek wordt apart stilgestaan bij aandacht voor moreel beraad en ethiek in de bredere context van de zorg en de zorgorganisatie. Zo wordt er aandacht besteed aan de vraag hoe moreel beraad kan worden geïmplementeerd, hoe een opleiding voor gespreksleiders moreel beraad eruit kan zien, wat een integraal ethiekbeleid voor een zorgorganisatie kan betekenen, wat de relatie tussen moreel beraad en normatieve professionaliteit kan zijn en wat de rol is van het management bij het werken met ethiek. Last not least wordt de tragiek in en na het moreel beraad behandeld.

In gesprek blijven over goede zorg is geschreven door en voor mensen uit die praktijk. Daarmee is het uitermate geschikt voor iedereen die geïnteresseerd is in het systematisch aandacht geven aan de dagelijkse vragen over wat goed is, zowel in de gezondheidszorg als in het onderwijs, waar vaardigheden voor reflectie getraind worden. Met dit boek hopen Hans van Dartel en Bert Molewijk een bijdrage te leveren aan de professionalisering van methodische reflectie op de kwaliteit van zorg en de organisatie daarvan. Want met moreel beraad wordt niet alleen aandacht besteed aan de morele vragen zelf, maar ook aan het constructief en methodisch (leren) omgaan met die vragen, en aan het zorgen voor hen die al dan niet worstelen met die vragen. Deze vorm van methodische reflectie is weliswaar sterk in opkomst, maar krijgt nog lang niet van alle professionals en zorgorganisaties de aandacht die het zou moeten krijgen. Met In gesprek blijven over goede zorg proberen de auteurs daar verandering in brengen.