Narratieve begeleidingskunde

Marianne Banning-Mul en Han Banning zijn allebei supervisor en docent. Van Han Banning verschenen eerder: Supervisie in postmodern perspectief en Zinuol hulpuerlenen en begeleiden. Hun gezamenlijke boek Narratieve begeleidingskunde werd met name geschreven voor supervisoren, mediators, schooldecanen en werkbegeleiders, maar is ook zeker interessant voor ons, geestelijk verzorgers. Narrativiteit is een begrip dat menig geestelijk verzorger aanspreekt en begeleiden vormt een integraal onderdeel van ons vak.
In het theoretische gedeelte gaan de auteurs in op de velden taal en cultuur. Zij werken het gegeven uit dat elke menselijke cultuur en elke taal een uitsnede vormt uit alles wat menselijk gesproken mogelijk is.
Elke taal biedt de participanten mogelijkheden tot verwoordingen, maar tegelijk beperkt de specifieke taal hen ook. Het is daarom principieel van grote waarde en van fundamenteel menselijk belang om - van welke cultuur of subcultuur men ook deel uitmaakt - andere culturen als waardevolle andere mogelijkhedenbronnen te beschouwen en niet als abject of als object om te bestrijden. Het begrip cultuur heeft bij de auteurs een sociologische inkleuring, aangezien zij het ook gebruiken in de context van verenigingen of beroepsgroepen met eigen gewoonten en beelden van zichzelf en anderen.

Groepen mensen, maar ook mensen individueel kunnen, zo benadrukken de auteurs, opgesloten zitten in hun eigen verhalen. Zij uiten dat door middel van hun verhalen over hun praktische ervaringen en hun ideeën daarover, maar vaak wordt dat - zeker door ongeoefende luisteraars - als zodanig niet echt verstaan. Narratieve begeleiding nu is erop gericht de gesloten taal te problematiseren en de mens in de begeleidingsituatie niet alleen de geslotenheid te laten ontdekken, maar ook te helpen te luisteren naar openingen in de verbale en non-verbale taal om ruimte te vinden op weg naar een opener verhaal. Het boek geeft daarvan inzichtelijke voorbeelden en goede uitleg daarbij.
Misschien wel juist omdat het boek met zijn interessante inhoud geënt is op andere praktijkvelden en levensthematieken dan die waarmee geestelijk verzorgers doorgaans via hun cliënten mee te maken krijgen, is dit een extra inspirerend boek. Aan het leesplezier ervan wordt helaas enigszins afbreuk gedaan door de stijl met wat teveel inleidende en recapitulerende zinnen.

Dit boek met zijn theoretische kader en illustratieve praktijkvoorbeelden kan geestelijk verzorgers sterk aanspreken en inspireren bijvoorbeeld om zelf fris tegen het taalgebruik in de verhalen van de eigen cliënten aan te kijken, om daaraan in de gesprekken met hen bewuster naar te luisteren en er op gepaste wijze aandacht aan te besteden.
Ook kunnen de kennismaking met deze supervisievisie en -praktijken waarover dit boek gaat voor onszelf een nuttige oriëntatie vormen. Immers, ook wij zelf raken wel eens opgesloten in ons werk, onze taal en in de verhalen daarover.