Coachen met lef

Het boek coachen met Lef is een boek waarin Voice Dialog (VD) en Transactionele Analyse (TA) elkaar ontmoeten en versterken. De twee schrijvers werken al enkele jaren samen, allebei vanuit andere invalshoek. De een werkt aards en intuïtief en de ander speels en creatief. In het boek worden de modellen van TA zoals het OVK-model, de drama driehoek en de scriptcirkel gecombineerd met de energetische methode van Voice Dialogue. Waarin TA de coachee inzicht geeft en aanzet tot actie zorgt VD voor het werkelijk beleven, bewegen en doorleven van het innerlijk.

In het eerste paar hoofdstukken wordt uitleg gegeven over de diverse modellen, termen en instrumenten van TA en VD. Een belangrijk deel van het boek bestaat uit werkvormen die geïllustreerd worden aan de hand van casussen uit hun eigen coach- en opleidingspraktijk. Deze werkvormen zijn uitgewerkt op drie verschillende lagen, van zijn, denken en doen. Soms heeft coachen op een diepere laag de voorkeur. Maar het kan ook zijn dat in sommige situaties je als coach ook aan de oppervlakte kunt werken, afhankelijk van de mogelijkheden van de coach en afhankelijk van vraag en/of leerdoel van de coachee. Als laatste is er ook aandacht voor het contact tussen coach en coachee en op welke manier de favoriete levenspositie van de coach invloed heeft op de begeleiding. Aan de hand van ‘Het spel van de Ikken’ krijgt de lezer de ruimte om zichzelf en eigen patronen te onderzoeken.

De schrijvers zien het boek als een ideeënboek en een inspiratieboek. Coachen buiten de kaders, speels en met lef.  Mijn inziens is het dat ook. Het nodigt de coach uit om op een speelse manier te begeleiden en in gesprek te gaan met de diverse subpersonen van de coachee, bijvoorbeeld de dominante ‘ik’ of de verstoten ‘ik’.  Een gesprek met de kleine Calimero, de slimme Wicky de Viking of superheld Batman levert veel nieuwe inzichten op.
Het boek leest vlot en prikkelt de lezer om de aangedragen werkvormen in het coachen toe te passen. Je wordt uitgenodigd tot een speelse, vrijere vorm van coachen.

Fyke Hurkens, coach

>> www.tvc.nl

In Coachen met lef tonen auteurs de verbinding tussen Voice Dialogue (VD) en Transactionele (TA)Analyse als aanvulling op de toolkit van coaches.

Duidelijk is voor mij dat schrijfsters erg enthousiast zijn over VD en TA en ook zeker over de toegevoegde waarde van de combinatie van deze twee.

Na de inleiding volgt een basale uitleg over VD en TA. Volgens schrijfsters geeft dit voldoende informatie om vervolgens over te gaan op de verbinding tussen de twee: het coachen met lef. Voor mij geeft het een beeld, maar ik zou mezelf graag nog wat steviger over beide methoden willen informeren alvorens ik ermee aan de slag ga. Dat neemt niet weg dat in de hoofdstukken erna op prettig leesbare, begrijpelijke en vooral enthousiaste en aanstekelijke manier wordt geschreven over de aanpak, werkwijze en het effect van ‘coachen met lef’. Ik vind hun aanpak en uitleg een mooie aanvulling op alle andere manieren die ons als coaches al ter beschikking staan.

Omdat er veel verschillende termen worden gebruikt die voor sommigen nieuw zijn zou ik de suggestie willen doen om achterin het boek een lijst met korte uitleg van deze begrippen op te nemen. Dan hoeft de lezer niet steeds terug te bladeren om op te zoeken wat een term ook alweer inhoudt.

Philine Spruijt, coach, trainer en mede oprichter van de CoachingCarrousel en meemaker van de spellenreeks `de Veertig Vileine Vragen voor…..` en co-auteur van 33 daverende dilemma’s voor coaches en begeleiders

Een magische stem?

Anita Bakker

Anita Bakker werkt veel met Voice Dialogue en vindt intuïtie maar een ingewikkeld begrip. Vaak wordt het omschreven als dat stemmetje in je hoofd dat je vertelt wat je wel of niet moet doen. Het is die ingeving die maakt dat je een beslissing neemt, iemand wel of niet vertrouwt of kiest voor een bepaalde reactie in een situatie. Maar hoe volg je je intuïtie als je geen magische stem hoort? En wat als je meerdere stemmen hoort?

Ik zit als coach tegenover een heel verdrietige coachee met wie ik geen stap verder kom. De tranen blijven maar stromen en iedere inbreng van mijn kant stuit op een wanhopig ‘maar ik weet niet hoe ik dat kan’. Mijn ongeduldige kant begint zich te roeren: er moet nu echt wel even iets gebeuren. Een andere stem in mijn hoofd wil dit slachtoffergedrag streng toespreken en mijn innerlijke clown popelt om deze zwaarte te doorbreken met een luchtige oefening. De redder in mij wil haar troosten en koesteren en in deze wirwar van stemmen vraag ik mij wanhopig af wat mijn intuïtie mij vertelt te doen. Er moet nu toch een magische stem komen die mij als coach de weg wijst, mijn zogenoemde professionele intuïtie.

Voor iemand die zoals ik veel met Voice Dialogue werkt, is de omschrijving van die ene innerlijke stem sowieso een lastige. Uitgangspunt van Voice Dialogue is immers dat een mens bestaat uit  meerdere ‘ikken’ die allemaal een eigen kijk op de wereld hebben en hun een eigen stem hebben die ons dikwijls iets influistert. Betekent dat dan dat al die innerlijke ikken ook beschikken over hun eigen intuïtie? Wie heeft het dan bij het rechte eind? In mijn hoofd is het vaak een kakofonie van stemmen die mij allemaal in een bepaalde richting willen sturen.

Persoonlijke intuïtie

Laat ik eerst even teruggaan naar hoe intuïtie voor mij werkt in mijn persoonlijk leven. Misschien geeft dat inzichten die ik kan gebruiken voor het inzetten van mijn zogenaamde professionele intuïtie.

Ik denk even terug aan het moment dat ik na jarenlang zelfstandig te hebben gewerkt, opging voor een fantastische baan. Tijdens het sollicitatiegesprek vertelde iets mij dat dit de perfecte baan was; goed te combineren met mijn eigen bedrijf, leuke enthousiaste mensen en een werkveld waarin ik me helemaal thuis voelde. Intuïtief voelde ik dat ik die baan wel moest nemen. Alles in mij zei ja!

Enkele weken later gebeurde er iets heel anders. Namelijk het sterke verlangen om te stoppen met deze baan en hard weg te lopen. De baan bleek saai, gebonden aan regels en ik kreeg meer en meer het idee dat ik deze sfeer, dit werkveld, ontgroeid was. De enthousiaste mensen bleken iets te zweverig voor mij en ik voelde aan alles dat ik er niet thuis hoorde. Bij elk overleg op mijn nieuwe werkplek voelde ik een enorme cynicus opkomen die alles in twijfel trok, zich af wilde zetten. Maar… er was ook een innerlijke stem die mij vertelde dat ik niet zo snel zou moeten opgeven. Dat ik het aan mezelf verplicht was om door te zetten. In Voice Dialogue-termen was het wellicht mijn verantwoordelijke ik, die als stelregel heeft dat als je aan iets begint, je het ook moet afmaken. Ook vond ik inwendig dat ik niemand mocht teleurstellen. Ik was immers met grote verwachtingen binnengehaald. Ik begreep het niet echt. Had mijn intuïtie mij in het sollicitatiegesprek dan zo in de steek gelaten? Natuurlijk kan het simpelweg zo zijn dat een baan of een situatie in de praktijk tegenvalt. Maar hoe kon het dan dat ik volledig had vertrouwd op dat bijna raadselachtige gevoel dat alles op zijn plek leek te vallen met deze baan. Naar welke innerlijke stem had ik dan geluisterd?

Nog in mijn proeftijd ben ik met die baan gestopt en achteraf gezien ben ik daar nu heel blij mee. Maar de waarheid gebiedt me te zeggen dat het al te gemakkelijk zou zijn om te zeggen dat mijn intuïtie mij in deze keuze heeft geholpen. Wie weet welke prachtige toekomstkansen ik heb verspeeld door weg te gaan. Ik zal het nooit weten.

Geen magie, wat dan?

Goed, ik ben er wel achter dat intuïtie geen raadselachtige ingeving uit het universum is voor mij. Maar wat het dan wel is? Is het iets wat ontwikkelbaar blijkt, is het te trainen?

Ik heb in een grijs verleden een indrukwekkend boek gelezen over het ontwikkelen en trainen van onze intuïtieve vermogens. Gavin de Becker beschrijft in zijn boek De gave angst (1997) over onze onfeilbare intuïtie die ons waarschuwt om niet in gevaarlijke situaties te belanden. Ik duikel het boek op uit mijn boekenkast en herlees hoe hij intuïtieve vermoedens van een situatie die niet klopt ontrafelt en verklaart aan de hand van concrete feiten en heldere signalen die we onbewust oppikken.

Zijn voorbeeld over een vrouw die in een levensgevaarlijke situatie belandde vond ik zeer verhelderend. De vrouw nam onbewust alle signalen waar die haar vertelden om de man tegenover haar niet te vertrouwen. Haar weigering om zijn hulp te accepteren bij het laten vallen van haar boodschappen in een afgelegen parkeergarage en daarna haar mededeling dat hij haar boodschappen niet hoefde te dragen naar haar voordeur sloeg hij zonder pardon in de wind. Dit had haar kunnen voorspellen dat haar ‘nee’ ook in andere situaties niet gehoord zou kunnen worden. Haar onrust dat er iets niet klopte, nam ze echter niet serieus Ze luisterde in plaats daarvan naar een innerlijke stem die haar suste en vertelde dat hij het gewoon goed bedoelde en dat ze niet zo wantrouwend zou moeten zijn. Het heeft haar een zeer traumatische ervaring bezorgd die haar het leven had kunnen kosten. De Becker geeft als belangrijk advies mee dat we alert moeten zijn, onze innerlijke stemmen die ons moeten sussen durven weerstaan en in het hier en nu moeten blijven en zeer feitelijk waar te nemen. Hij beschrijft in zijn boek hoe je je intuïtie kunt trainen om gevaarlijke situaties te voorspellen. Geen magie dus, maar kijken, observeren, waarnemen en honderd procent aanwezig zijn in het hier en nu en kritisch luisteren naar wat je jezelf vertelt ...

Dit inzicht sluit in mijn beleving goed aan bij Voice Dialogue. Ook in deze wijze van werken ga je uit van erkenning van al onze innerlijke stemmen en het onderzoek naar wat ze ons willen vertellen. Het werken met Voice Dialogue helpt om alle innerlijke ikken te begrijpen en te verstaan en te weten waarom bepaalde delen van mezelf sterk ontwikkeld zijn en andere delen juist verstoten. Ik kan daardoor plaatsen waartegen mijn stemmen mij beschermen en welke stemmen ik meer zou kunnen toelaten. Het onderzoek geeft me de mogelijkheid om meer regie te voeren over mijn innerlijke ikken en de verschillende delen in mezelf meer te integreren.

Ik beschik in deze gedachtegang dus over een regisseur die objectief waarneemt en weet welke behoeften er schuilen achter al die innerlijke stemmen. In het voorbeeld van mijn sollicitatie had ik wellicht een sessie kunnen doen om te onderzoeken wie in mij zo graag een baan wilde bij een grote instelling en had ik op grond van de beschikbare en objectieve informatie een afgewogen oordeel kunnen maken.

Professionele intuïtie

Even terug naar de vastgelopen coachsituatie beschreven aan het begin van dit artikel. Ik denk dat mijn hoop op een magisch moment van inzicht vergeefs is en dat het inzetten van mijn professionele intuïtie over meer gaat dan puur het opvolgen van mijn spontane ingevingen.

Pas op het moment dat ik mij ervan bewust ben dat mijn ongeduld meer vertelt over mij dan over mijn coachee en dat mijn redder en clown zich meer richten op het wegnemen van mijn ongemak dan die van mijn coachee, kan ik een helderder onderscheid maken tussen mijn behoefte en die de ander. Om daadwerkelijk goed af te kunnen stemmen op mijn coachee en om volledig in het hier en nu te zijn, moet ik dus heel goed weten wat mijn persoonlijke triggers en natuurlijke reactiepatronen zijn.

In het boek Coachen met lef (2014), dat ik samen met Jacqui Halmans schreef, raden wij coaches aan om te vertrouwen op hun intuïtie. Een prachtig advies, maar wellicht hebben coaches iets meer nodig dan dat. In onze coachopleidingen laten we daarom onze deelnemers een opstelling maken van al hun innerlijke stemmen in een coachsituatie. Alle ikken van de coach krijgen een plaats en een stem. Van een afstand kan de deelnemer bekijken wie er allemaal met hem mee willen coachen en vaak wordt het in één oogopslag duidelijk welke ikken meer de behoeften van de coach vertegenwoordigen dan die van de coachee. De coach neemt vervolgens de regie over de ikken, stelt ze gerust, verschuift ze naar een andere positie, voegt delen toe die ontbreken en vanuit die gevonden balans ontstaat er ruimte voor een intuïtief weten hoe te handelen.

Nee, in mijn optiek heeft intuïtie niets met magie te maken. Ik geloof niet in die ene geïnspireerde stem die mij vertelt wat ik wel of niet zou moeten doen. Ik geloof er wel in dat je je professionele intuïtie heel bewust kunt ontwikkelen. Dit door als coach:

• voortdurend te reflecteren op jezelf, met afstand kunnen kijken naar je eigen triggers en reactiepatronen. Dit vraagt om voortdurend zelfonderzoek.
• goed waar te nemen. Kijken naar alle signalen die de coachee afgeeft, jezelf de tijd geven om te observeren wat er gebeurt.
• in het hier en nu te zijn, je hoofd leeg te maken en te volgen te volgen en nogmaals te volgen.

Dan doet het niet meer ter zake welke interventie of welke werkvorm je kiest. Dan weet je dat er niet een goed antwoord is, maar dat je vanuit de volledige verbinding met jezelf en diegene met wie je werkt, nooit de plank helemaal zal misslaan en je op die manier rustig gebruik kunt maken van je professionele intuïtie.

[Bron: Coachlink Magazine, november 2014, nr. 2]