Duurzaam Coachen

Mensen kunnen op talloze wijzen te maken krijgen met arbeidsgerelateerde vragen. Welke baan kies ik? Begin ik een eigen bedrijf? Waarom loopt het stroef op mijn werk? Past de baan die ik heb wel bij mij? Wat vind ik belangrijk in mijn werk?

Dit boek gaat in op dergelijke vragen en op de wijze waarop een coach ondersteuning kan geven bij het vinden van de antwoorden. Het boek, geschreven door iemand die al vele jaren werkzaam is op dit gebied, presenteert onder andere de fasering van een goed coachingstraject.
Ook wordt uitgebreide aandacht gegeven aan `coaching on the job`. De communicatie tussen coach en coachee bevat, zo laat de auteur zien, veel valkuilen.
Het boek bevat veel tips voor de versterking van je eigen arbeidspositie en voor de versterking van de vaardigheden van de coach. Het laat zich gemakkelijk lezen, maar bevat ook wel diverse `open deuren`. Dit boek bevat enkele nuttige bijlagen met onder meer een formulier en een lijst met `beladen woorden`. Als losse bijlage is een katern met enkele schema`s in kleur opgenomen.

Deze recensie is geschreven door Mr. P.C. van Schelven

Een beginnend coach vindt in `Duurzaam coachen` een mooie handreiking voor het structureren van gesprekken. Auteur Marga van den Ham is zelf loopbaanbegeleider en coach met langjarige ervaring. Dat merk je aan de grote hoeveelheid praktijkvoorbeelden. De titel is wat verwarrend; ik heb niet speciaal iets duurzaams in de werkmethode kunnen ontdekken. Blijft over een prettig, degelijk boek. Met als extraatje op bijna elke pagina een spreuk, zoals het Chinese gezegde `Wie over elke stap nadenkt, staat zijn hele leven op één been.`

In de titel is het woord `duurzaam` opgenomen en de cover is groen gekleurd. Dat wekt enerzijds de indruk dat `Duurzaam coachen` een coachingmethode is die tot blijvender effecten zou leiden dan andere methoden. En de groene kleur in combinatie met het woord duurzaam, suggereert een connectie met de huidige milieuhype. Beide heb ik niet teruggevonden en dat ondergraaft dit boek van Marga van den Ham, dat voor het overige zo degelijk is, een beetje. De verdere inhoud maakt het ruimschoots goed.

Hoe je coaching kunt aanpakken, is tot in detail aangereikt. De auteur deelt het traject eerst in fases in (van intake via exploratie en doelen stellen, naar uitvoering en evaluatie). En daarna gaat Marga van den Ham gedetailleerd in op elke fase. De intakefase heeft bijvoorbeeld negen stappen. Daarbij is stap 1 `Welkom heten en wegnemen van spanning` en 2 `Kennismaken en voorstellen`. Deze grondigheid maakt dit boek erg geschikt als lesmateriaal. Maar soms worden de stappen wel erg uitgespeld: `Of alle hiervoor genoemde gespreksonderdelen in jouw eerste gesprek aan bod komen en zo ja, in welke volgorde, hangt dus af van het voortraject en daarnaast ook van jouw eigen voorkeur, je inschatting van de coachee, je improvisatievermogen en zo nog wat variabelen.`

Omgaan met weerstand van de coachee blijft toch altijd één van de moeilijker onderwerpen in een verandertraject. Ga zelf maar na; u wilt wel stoppen met roken, maar het dóen is heel wat anders. Het lijkt erop dat Marga van den Ham vaak coachees gehad heeft die wellicht door hun baas gestuurd waren – de ultieme aanleiding voor flinke weerstand bij een coachee. Zij benut deze praktijkervaring goed en geeft een aanbeveling van de aanpak om zo`n coachee te motiveren: `Je (de coach, MtK) kunt aangeven (…) dat je wilt meedenken hoe hij (de coachee, MtK) het werk lichter, efficiënter of professioneler kan uitvoeren.` Lichter, efficiënter of professioneler. Ja, wat een prachtige woordkeus. Zo staan er diverse voorbeelden in `Duurzaam coachen` waaruit blijkt dat auteur heel deskundig is en ik kan me heel goed voorstellen dat haar persoonlijke praktijk een bloeiende is.

Ik denk dat studie- en beroepskeuzeadviseurs, intercedenten, loopbaanbegeleiders en reïntegratiespecialisten iets uit dit boek kunnen oppikken. Maar ook leidinggevenden, die hun gesprekstechniek willen verbeteren zullen er een en ander van hun gading vinden. Maar ik vind het boek toch het meest geschikt als studiemateriaal voor allerlei soorten studenten (van maatschappelijk werk tot psychologie).

Handig zijn de twee bijgevoegde kaarten met een samenvatting van de beschreven fasen en stappen in het gesprek. Wellicht nodigt de vorm `kaart` uit om als `spiekbrief` bij het (eerste) gesprek te houden, maar dat lijkt me geen goede start voor het opbouwen van een vertrouwensrelatie met de coachee. Memoriseren dus maar!

Deze recensie is geschreven door drs. Marjolein te Kolsté. Zij is interim-manager en heeft haar eigen bedrijf Blue! Communications (www.bluecom.nl) daarnaast is zij gelieerd aan Capgemini Interim Management.

Arbeidsgerelateerde coaching met een blijvend effect

Coaches openen de deur, maar je moet zelf binnengaan. Met dit Chinese gezegde verduidelijkt loopbaanbegeleider annex coach Marga van den Ham haar begrip ‘Duurzaam coachen’. In het gelijknamige boek legt ze uit hoe het terugspelen van de bal naar de cliënt zorgt voor blijvende (‘duurzame’) inzichten, competenties en attitudes.
Eerst bespreekt Marga van den Ham de methoden en structuren van coaching. Ze slaagt erin om in een vrij beknopt bestek een stevige toolkit af te leveren. ‘Duurzaam coachen’ is verrassend veelzijdig én vooral bruikbaar.

Nog een leuke tip uit het boek: “Een goede manier om de valkuil van het cv-kruisverhoor te vermijden, is door als een soort Sherlock Holmes op zoek te gaan naar bijzonderheden in een cv. Misschien kom je dan tot de ontdekking dat een coachee wel erg vaak wisselt van baan. Of zo veel verschillende dingen heeft ondernomen, dat er maar weinig lijn te ontdekken valt in de loopbaan.” (Uit: ‘Duurzaam coachen’)

Duurzaam coachen is een fantastisch boek wanneer arbeidsgerelateerde coaching (loopbaancoaching) je expertise is. Dit boek van de hand van coach en docent loopbaanbegeleiding en coachingsvaardigheden, Marga van den Ham, is een goed gedocumenteerd, prettig leesbaar en verhelderend werk wat zich richt op het terrein van mens en arbeid.

Waar veel van de boeken over coaching die tegenwoordig in vlot tempo op de markt verschijnen coaching in zijn algemeenheid behandelen, is de auteur van dit werk er in geslaagd een boek te presenteren wat nu eens de diepte in gaat in plaats van de breedte belicht. Tegelijkertijd besteedt zij ruimschoots aandacht aan wat door haar `duurzame coaching` genoemd wordt. Een term waar wat mij betreft veel vaker gebruik gemaakt van mag worden, daar deze verwijst naar de expert die de coach is in het gemakkelijk laten lopen van gesprekken. Niet door zelf hard aan het werk te gaan, maar door vooral mee te lopen met het proces wat de cliënt doorgaat, waarbij de coach naar analogie van een chinees gezegde wel degene is die de deur opent, maar de coachee zelf door de deur naar binnen laat gaan.
Een coach, zo geeft de auteur in dit werk aan, is niet degene die voor jou het probleem oplost, maar wel met jou wil kijken hoe jij zelf het probleem op kan lossen. En alleen dan, zo blijkt ook uit divers onderzoek vanuit de sociale psychologie, is de kans dat de oplossing beklijft en derhalvé duurzaam is, het grootst.

In drie delen met in totaal zeven hoofdstukken word je door alle facetten van areidersgerelateerde coaching heen geleid. Het eerste hoofdstuk is voorbehouden aan een inleiding van hoofdstuk twee, waar `duurzaam coachen` als nieuwe term geïntroduceerd wordt.

Vervolgens gaat in dit boek het tweede deel van start waar specifiek ingezoomd wordt op de specialisatie van arbeidsgerelateerde coaching. In dit tweede deel wordt ondermeer veel aandacht besteed aan de opbouw van een coachingstraject. Handig daarbij zijn de twee kleurrijke bijgevoegde kaarten die schematisch nog eens de in het boek uitgebreid behandelde fasen weergeven. Zo heb je als coach altijd een handige checklist bij de hand.

Het derde deel is geheel geweid aan coachingstechnieken en coachingsvaardigheden. Hier komen ondermeer allerlei gespreksvaardigheden aan bod die nu eens niet terloops behandeld worden, maar waar echt op een meer grondige manier bij stilgestaan wordt. Het is dan ook vooral vanwege de diepgang en de keuze voor een afgebakend terrein van coaching waar dit boek zijn meerwaarde aan ontleent. Een absolute aanvulling.

Deze recensie is geschreven door Audrey de Jong - zelfstandig trainer en counsellor.