Het voortleven van de vuurvliegjes

In De goddelijke komedie van Dante verspreidt het grote licht zich in sublieme cirkels in het Paradijs en dwalen de kleine vuurvliegjes in de Hel. De jonge Pier Paolo Pasolini, die dit werk secuur las, zag tijdens een wandeling in de nacht plotseling een zwerm vuurvliegjes. Het is 1941, Mussolini is aan de macht. Het onschuldige fonkelen van de vuurvliegjes staat in schril contrast met het felle licht dat de fascistische dictator omhult: Dantes universum in omgekeerde vorm.

De vuurvliegjes keren steeds weer terug in de naoorlogse films en geschriften van Pasolini; ze staan voor vormen van verzet in een wereld vol terreur. Maar aan het eind van zijn leven meende Pasolini dat de vuurvliegjes in de neofascistische spektakelmaatschappij ten onder waren gegaan. Volgens Didi-Huberman leven ze ondanks alles voort. Hij laat de vuurvliegjes oplichten in actuele beelden van verzet en daarbij speelt het werk van Giorgio Agamben, Walter Benjamin en Aby Warburg een belangrijke rol.

Georges Didi-Huberman (1953) is een Franse kunsthistoricus en filosoof, verbonden aan de École des hautes études en sciences sociales (EHESS) in Parijs. Zijn oeuvre omvat meer dan vijftig werken.