Praktijkgericht opleiden

Een boek dat een grondig beeld geeft van wat er komt kijken bij het leren en opleiden in de context van een bedrijfsorganisatie, in dagelijkse praktijksituaties. Het biedt een analyse van leerprocessen, leerstijlen en leeractiviteiten, opleidingsrollen, omgevingsfactoren en opleidingsprocessen als begeleiding en coaching. Het is rijk voorzien van praktijkvoorbeelden, casussen en schema`s; als bijlage is een leerstijlonderzoek opgenomen. De doelgroep bestaat uit (in- en externe) opleiders, HR-functionarissen, managers, docenten en consultants. Het boek biedt een overzichtelijk en heldere benadering van alle aspecten verbonden aan dit complexe onderwerp. Hierdoor komt het tegemoet aan de doelstelling tot verdere professionalisering van de doelgroep en aldus bij te dragen aan het leren van anderen. Het helpt een visie te ontwikkelen respectievelijk bij te stellen/aan te scherpen. De auteur (1957) werkt zelf als een trainer/coach en opleidingskundig consultant vanuit Bureau ConDact/Training & opleidingsinnovatie. P.A. Sternfeld.

Al doende
In zijn boek Praktijkgericht opleiden spreekt Van den Boogert liever van `al doende leren` dan van `ervarend leren`. Ervarend leren wordt namelijk vaak geassocieerd met het ondergaan van ervaringen, terwijl hij leren beschouwt als een actief ondernemen.

Twee vragen staan in zijn boek centraal: hoe leren mensen in een praktijkcontext? En: hoe kan dat leren zo goed mogelijk ondersteund worden? De werkdefinitie van praktijkgericht opleiden is `het op methodische wijze faciliteren en begeleiden van leren ten behoeve van competentieontwikkeling van individuen en groepen in een beroepscontext`. Het boek is primair geschreven voor de begeleider van het (praktijk)leren. Dat kan een instructeur, een stagebegeleider, een trainer, een coach of een leidinggevende zijn.

Het eerste deel is gewijd aan basiskennis over leren en opleiden, waarbij de auteur speciale aandacht besteedt aan werkend leren en lerend werken. Het tweede deel gaat over didactische en communicatieve vaardigheden van de opleider. Het opleidingsproces vormt er de rode draad.

Het boek is trefzeker, praktijkgericht en met kennis van zaken geschreven. Ook voor iemand die bekend is met de uitgebreide, recente literatuur over leren leest het lekker weg. Op beknopte maar overzichtelijke wijze wordt veel theorie over leren (leerstijlen, leerrendementen, opleidersrollen, inrichten van de leeromgeving) toegankelijk gemaakt. Dat laatste met behulp van tal van levensechte praktijksituaties, waaraan vaak stimulerende en activerende vragen gekoppeld zijn: de lezer wordt geprikkeld tot leren. Omdat er in rap tempo zo veel theorie aan de orde komt, geven deze `impliciete opdrachten` lucht. Prettig is ook dat veel heldere schema`s en tabellen onderdeel vormen van de tekst. Beginnende opleiders zullen met dit boek hun voordeel kunnen doen. Ook bijvoorbeeld degene die voor het eerst op de werkvloer een stagiaire gaat begeleiden.

Het boek kan dus dienen als introductie maar ook als een soort naslagwerk. Jammer is wel dat een index ontbreekt, maar de heldere en overzichtelijke opzet maakt veel goed.

Praktijkgericht opleiden is een denk- en doeboek over leren en opleiden in de praktijk, vooral bedoeld voor managers, mentoren, coaches, stagebegeleiders, instructeurs of HR(D) functionarissen. Eveneens is het boek geschikt voor (stage)docenten in het beroepsonderwijs die zich meer willen verdiepen in het specifieke van leren in de beroepspraktijk. Een greep uit de onderwerpen die in de hoofdstukken naar voren komen: leren als activiteit, leren als gedragsverandering, leerrendement, ervaringsleren en leerstijlen. Ook is er volop aandacht voor de rol van de opleider en het verloop van het opleidingsproces, waarin bijvoorbeeld wordt ingegaan op het formuleren van een opdracht, het voeren van een voortgangsgesprek en competentiegericht toetsen.