De tegenaanval

De Nederlandse onderzeeboot Hr.Ms. O-16 behaalde op 12 december 1941 het eerste belangrijke succes van de geallieerden na de Japanse aanval op Pearl Harbor. De onderzeeboot torpedeerde op uiterst spectaculaire wijze vier Japanse troepentransportschepen. Commandant Anton Bussemaker (1900-1941) kreeg de Militaire Willems-Orde. Postuum, want de O-16 liep op 15 december 1941 op een mijn. Van de bemanning overleefde één man het drama op zee.

Al kort na de Tweede Wereldoorlog inspireerde de O-16 romanschrijvers, de werkelijkheid is echter totaal anders. Nabestaanden Henk Bussemaker en Janet van Klink beschrijven in De Onderzeebootcommandant 75 jaar na het begin van de oorlog in Indië aan de hand van officieel archiefmateriaal en persoonlijke brieven het échte levensverhaal van de commandant van de legendarische O-16. Een leven in aanloop naar een oorlog. De Nederlandse onderzeedienst ontwikkelde sinds het begin van de jaren dertig de modernste onderzeeboottactiek ter wereld. Hoe groot was Antons teleurstelling en frustratie dan ook dat die aan de vooravond van de oorlog terzijde werd geschoven. Hij zei in november 1941: 'we zijn verkocht en verraden.'

Deze biografie is bovenal het verhaal van een gelukkig vooroorlogs marinegezin en hoe de ondergang van de O-16 het leven van Antons vrouw en kinderen nog decennialang bepaalde.