Competentiegericht opleiden en leren

Het boek gaat over de competenties die nodig zijn om deelnemers aan het secundair beroepsonderwijs beter te kunnen opleiden en begeleiden bij hun competentie gericht leren op de werkplek en op school. In vier delen worden achtereenvolgens beroepsonderwijscompetenties, begeleidingscompetenties, opleidingscompetenties en coachingscompetenties beschreven. Het boek is bedoeld voor iedereen die betrokken is bij het opleiden van leerlingen aan de beroepsbegeleidende of aan de beroepsopleidende leerweg.
Ton Rijkers is werkzaam als adviseur en trainer en mede betrokken bij het opleiden van praktijkbegeleiders. (GG.)

De Bve-sector is in verandering en beweging! Op landelijk niveau wordt door kenniscentra een nieuwe competentiegerichte kwalificatie structuur ontwikkeld, die docenten in de roc`s moeten invoeren. Competentiegericht onderwijs is hot! En tegelijkertijd is het voor docenten een hele klus om vanuit de huidige kwalificatiedossiers competentiegericht beroepsonderwijs te ontwikkelen. Docenten ontwikkelen competentiegericht beroepsonderwijs samen met de praktijkbegeleiders uit de bedrijven en instellingen.
Competentiegericht leren vindt immers binnen de muren van de school als in de beroepspraktijk zelf plaats. Algemeen wordt erkend dat leren in de beroepspraktijk een belangrijk instrument is voor de ontwikkeling van vakbekwaamheid. Ton Rijkers schreef voor praktijkbegeleiders hierover een boek. Hij legt in vier delen uit hoe praktijkbegeleiders studenten uit het mbo competentiegericht moeten begeleiden. Rijkers richt zich in dit boek op de praktijkbegeleiders van de beroepsbegeleidende leerweg (bbl). In vier delen wisselt hij theorie met praktijkoefeningen af.

Het eerste deel van het boek gaat over de competentiegerichte beroepsopleiding. In dit eerste deel wordt ingegaan op de wettelijke veranderingen die het gevolg zijn van de invoering van de nieuwe kwalificatiestructuur. De auteur beschrijft de aspecten die samenhangen met het leren in de praktijk zelf. Het gaat hierbij vooral om competenties, taken en functies van de praktijkbegeleider zelf.
De praktijkbegeleider wordt in dit deel ingeleid in een aantal competentiegerichte leer- en hulpmiddelen als portfolio, werkboeken, proeven van bekwaamheid en de wijze waarop studenten in de praktijk worden beoordeeld.
Het tweede deel gaat over competent leren en begeleiden. In dit deel wordt uitgelegd hoe de praktijkbegeleider de student moet begeleiden bij het leren en studeren. De praktijkbegeleider moet hierbij rekening houden met de leerstijl en de ontwikkelingsfase van de student. Belangrijk is dat de praktijkbegeleider precies weet welke beroepscompetenties de student moet verwerven en hoe de opleider hierop moet inspelen. De praktijkbegeleider kan pas goed inspelen op de beroepscompetenties van de student als hij inzicht heeft in de leerstijl van de student. Gezamenlijk onderzoeken beiden de leerstijl van de student en behandelen allerlei werkvormen die met het zelfstandig leren van de student samenhangen.
Het derde deel gaat over competent opleiden en sturen. In dit deel wordt de praktijkbegeleider geconfronteerd met het sturen en coachen van studenten bijvoorbeeld door goede instructies te geven, studenten te beoordelen door evaluatie van hun competenties.
Hiervoor moeten door de praktijkbegeleider goede introductieprogramma`s worden opgezet. Tegelijkertijd moet de praktijkbegeleider de student begeleiden door instructies te geven. Hiervoor worden in het boek een aantal communicatieve vaardigheden behandeld.
Het vierde deel gaat over begeleiden en coachen. In dit deel worden de coachingscompetenties van de praktijkbegeleider aan de orde gesteld. Het gaat hierbij om aspecten als: houding, motivatie, communicatie, feedback geven, samenwerken, overleggen, en goede begeleidingsgesprekken met studenten kunnen voeren.
Veel boeken richten zich op docenten, onderwijskundigen, of onderwijsmanagers. Dit boek is hierop een uitzondering. Voor praktijkbegeleiders zijn maar weinig boeken geschreven. Dit boek blinkt uit in helder en ongecompliceerd taalgebruik, gestructureerde opbouw, samenhangende inhoud waarbij theorie wordt afgewisseld met praktijk en wordt aangesloten bij competentiegericht onderwijs en competentiegerichte kwalificatiestructuur.
Tegelijkertijd draagt dit boek bij aan de professionalisering van de praktijkbegeleiders en praktijkopleiders en biedt tegelijkertijd inzicht in de begeleidingsmethodieken die zowel bol- als bbl-studenten in de zorginstellingen nodig hebben. Met dit boek kan de kloof tussen onderwijs- en arbeidspraktijk worden gedicht. Competentiegericht opleiden is namelijk de verantwoordelijkheid van school én zorginstelling.