5 vragen aan de auteurs van Vaardig communiceren in de ICT & Techniek

Waarom is het zo belangrijk dat studenten in de ICT en Techniek goed leren communiceren?

Karen: ‘Vaardig communiceren is veel breder dan alleen gesprekken voeren, het gaat ook over prettig samenwerken, feedback geven, vraagverheldering. Iemand kan nog zo goed zijn in zijn of haar vak, als je jouw kennis of mening niet kunt overbrengen bereik je weinig. Vaardigheden zijn dus enorm belangrijk.

Liza: ‘Je merkt in TrainTool echt de finesses van goed communiceren. Studenten oefenen in TrainTool met echte acteurs. De acteur vraagt de student bijvoorbeeld om een app te ontwikkelen en omschrijft dit te vaag. Dan moet er bij de student een belletje gaan rinkelen: “Ik moet doorvragen, want anders weet ik niet wat de opdracht is.” De student ervaart dan direct waarom dit nuttig is om te leren. Want dat soort situaties gaan ze in het echte leven ook tegenkomen.’

De voorbeelden verzamelde Liza in ontwerpsessies met docenten en mensen uit het werkveld. ‘Iedereen heeft wel een oom, collega of ex-vriendje die iets in de techniek doet bij een uitgeverij, of juist wiskundige is bij een multinational. Het was een hele diverse groep, wat het erg leuk maakte om met hen te sparren over de inhoud van het boek en voorbeelden op te halen voor TrainTool. We hebben de uitersten opgezocht en veel verschillende voorbeelden in de tool verwerkt. Ruimtelijke ordening is bijvoorbeeld iets totaal anders dan de techniek bij hijskranen. Als het goed is, kunnen studenten zich verplaatsen in de situaties. Daar hebben we echt op gelet bij het creëren van de oefeningen.’

Wat maakt de combinatie van het boek met TrainTool zo waardevol?

Karen: ‘Niet alle studenten zijn even creatief of flexibel. Dan is het belangrijk dat ze informatie panklaar krijgen aangeboden. De combinatie van boek en TrainTool maakt het ze makkelijker, en daarmee is het als leermiddel effectiever.’

Liza: ‘Het leuke is, wij krijgen als makers statistiekjes te zien van wanneer mensen de oefeningen doen. Bij mensen in het bedrijfsleven ligt de piek in de ochtend, of aan het eind van de werkdag. We zien dat studenten juist rond elf uur ’s avonds het meest aan de slag gaan met de tool. We kunnen ook zien dat studenten vaak twee of meer keer herhalen met een oefening. Dat is positief, want zo leer je het beste nieuwe vaardigheden: herhalen, herhalen, herhalen. Allemaal anoniem trouwens, deze statistieken. Mensen zijn in control van hun eigen filmpjes! Pas als ze dat zelf willen, kunnen studenten hun filmpjes delen met docenten en medestudenten, en elkaar daar feedback op geven.’

Het boek en TrainTool zijn breed in te zetten, op verschillende momenten in de opleiding. Het begint bij de basis, daarna gaan het boek en de tool steeds een stapje dieper. Zelf zou Liza elk jaar een gedeelte inzetten: eerst basisvaardigheden, feedback geven, luisteren/samenvatten/doorvragen, en dan later in de opleiding ook specifieke gesprekken oefenen zoals een adviesgesprek. Op die manier kunnen docenten het boek en TrainTool gedurende de gehele opleiding blijven gebruiken om de communicatievaardigheden van studenten te versterken.

Hoe vinden studenten het om zichzelf op te nemen in de TrainTool?

Liza heeft gemerkt dat studenten het best spannend vinden om zichzelf met een camera op te nemen, dat kan confronterend zijn. Gelukkig is de online omgeving superveilig. Er kijkt niemand mee en studenten kunnen rustig op hun eigen tempo oefenen. Het is ontzettend leerzaam om jezelf op die manier terug te zien. En ze hoeven het pas te delen als ze daar aan toe zijn.

Karen heeft de tool zelf ook geprobeerd, voor haar een nieuw instrument. ‘Je bent je dan even hyperbewust van wat je doet. Het is echt even schakelen. Als je het eenmaal door hebt, werkt het als een tierelier en is het heel leuk om te doen. Door de manier waarop de acteurs hun rol spelen, voelt het net echt.’

Liza: ‘Om de schroom weg te nemen, raden we docenten altijd aan de tool eerst in de les te gebruiken. Dan kijkt iedereen met de docent mee, en dan merk je dat de drempel lager wordt om zelf ook te gaan oefenen. De implementatie is essentieel, als een opleiding ermee wil starten, zorgen we ook altijd dat er een projectmanager betrokken is die ze bij de hand neemt.’

Jullie hebben een verschillende achtergrond, wat hebben jullie van elkaar geleerd tijdens dit project?

Karen: ‘Ik heb al een aantal studieboeken geschreven over het ontwikkelen van professionele vaardigheden, waar ik al jarenlang trainingen in geef. Als auteur ben ik een praktische einzelgänger, gewoon van a tot z pagina’s produceren. Dit was een heel ander project, omdat ik de theorie schreef en Liza de oefeningen en praktijksituaties heeft bedacht. Liza is daar echt voor gaan zitten, zelf ben ik daar soms een beetje te ongeduldig voor. Door de verrijking met TrainTool is het een hele mooie hedendaagse manier van leren geworden’.

Liza leerde juist van Karen dat je in een boek meer de diepgang kunt opzoeken. Ze is gewend voor video’s alles kort en bondig te doen. ‘Een filmpje mag maximaal een paar minuten duren. Alles moet kort, kort, kort. Ik heb gemerkt dat je in een boek veel meer ruimte hebt om de theorie in te duiken, dan kun je meer de diepte opzoeken. Dat was wel een eyeopener. Dat neem ik mee voor mijn video’s, dat je er ook voor kunt kiezen de tekst te spreiden over twee video’s.’

Tot slot: Als je in één zin mag zeggen waarom docenten deze leermethode moeten gebruiken, wat zou je dan zeggen?

Karen: ‘Toegankelijk en praktisch! Is dat één zin?’

Liza: ‘Leren door te doen. Je kunt boeken vol lezen over tennissen, maar op de tennisbaan leer je het pas echt!’

Met dank aan: Judith van der Zweerde.